In dire straits

Σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της μπλογκόσφαιρας διαβάζω οργίλες αντιδράσεις για τις γνωστές δηλώσεις Κούγια, για το απολογητικό υπόμνημα που συνέγραψε και υπέβαλε στον ανακριτή για λογαριασμό του Επαμεινώνδα Κορκονέα, τις "αποκλίνουσες συμπεριφορές" και όλα τα συμπαρομαρτούντα.

Είναι δικαιολογημένες. Αλλά πολύ φοβάμαι ότι τελικά εξυπηρετούν τον ίδιο τον Κούγια και τον πελάτη του.

Και εξηγούμαι:

Ήδη οι δύο κατηγορούμενοι ειδικοί φρουροί κρίθηκαν προφυλακιστέοι. Αν ρίξουμε μια ματιά στην ποινική δικονομία, στις διατάξεις για την προσωρινή κράτηση, θα δούμε ότι προβλέπουν τα εξής (σχόλια δικά μου με καφέ χρώμα): "Προσωρινή κράτηση μπορεί να επιβληθεί αντί για περιοριστικούς όρους, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις της πρώτης παραγράφου του άρθρου αυτού [σ.σ. "αν προκύπτουν σοβαρές ενδείξεις ενοχής του κατηγορουμένου"]
μόνο αν ο κατηγορούμενος διώκεται για κακούργημα [διώκεται]
και δεν έχει γνωστή διαμονή στη χώρα [έχει]
ή έχει κάνει προπαρασκευαστικές ενέργειες για να διευκολύνει τη φυγή του [δεν έχει]
ή κατά το παρελθόν υπήρξε φυγόδικος ή κρίθηκε ένοχος για απόδραση κρατουμένου ή παραβίαση περιορισμών διαμονής [δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι, αλλά κατά 99 % δεν θα υπήρξε]
ή κρίνεται αιτιολογημένα ότι αν αφεθεί ελεύθερος είναι πολύ πιθανό, όπως προκύπτει από ειδικά μνημονευόμενα περιστατικά της προηγούμενης ζωής του ή από τα συγκεκριμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της πράξης για την οποία κατηγορείται, να διαπράξει και άλλα εγκλήματα [εδώ είναι το κουμπί].
Μόνο η κατά το νόμο βαρύτητα της πράξης δεν αρκεί για την επιβολή προσωρινής κράτησης."

Με απλά λόγια, οι προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος για την επιβολή προσωρινής κράτησης στον κατηγορούμενο δεν συντρέχουν στην περίπτωση των δύο ειδικών φρουρών. Παρόλα αυτά, κρίθηκαν προφυλακιστέοι. Γιατί; Για προφανείς λόγους: γιατί αν αφήνονταν ελεύθεροι αυτή τη στγμή θα είχαν καεί διπλάσια καταστήματα απ' όσα κάηκαν, μαζί και τα δικαστήρια, και δεν θα είχε μείνει τζαμαρία όρθια σε ακτίνα δέκα χιλιομέτρων από το κέντρο της Αθήνας. Επιπλέον, δεν είναι αβάσιμη η εικασία ότι, αν ο Κορκονέας είχε αφεθεί ελεύθερος, θα κινδύνευε η ζωή του.

Όλα αυτά όμως δεν καθιστούν την προφυλάκιση νόμιμη, όπως και να το κάνουμε. Και επειδή το ένταλμα προσωρινής κράτησης (αυτός είναι ο ορθός τεχνικά όρος) του ανακριτή πρέπει να είναι "ειδικά και εμπεριστατωμένα αιτιολογημένο", ο ανακριτής θα πρέπει να εφεύρει μια αιτιολογία που να βασίζεται στην τελευταία προϋπόθεση, ότι δηλαδή αν ο κατηγορούμενος αφεθεί ελεύθερος είναι πολύ πιθανό να διαπράξει και άλλα εγκλήματα. Κι αυτό γιατί στις υπόλοιπες προϋποθέσεις δεν χωράει "ναι μεν αλλά", είναι φανερό αν συντρέχουν ή όχι.

Κι εδώ είναι η δυσκολία: πώς θα αιτιολογηθεί "ειδικά και εμπεριστατωμένα" ότι πράγματι ο κατηγορούμενος είναι πολύ πιθανό να διαπράξει και άλλα εγκλήματα; Από πού προκύπτει κάτι τέτοιο;

Ένα το κρατούμενο.

Τίποτα δεν δικαιολογεί τον τρόπο απολογίας του ανθρώπου που οδήγησε στο θάνατο του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, δήλωσε ο Προκόπης Παυλόπουλος από το βήμα της Βουλής. Απαντώντας σε επίκαιρες ερωτήσεις του βουλευτή του ΚΚΕ Σπ.Χαλβατζή και του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ Αλ.Αλαβάνου σχετικώς με τον θάνατο του μαθητή, ο κ. Παυλόπουλος καταδίκασε τη "δολοφονική πράξη" και εξέφρασε την πίστη ότι "ο πέλεκυς της δικαιοσύνης θα είναι βαρύς".
Για το σώμα της Αστυνομίας, τόνισε ο κ. Παυλόπουλος, "αυτός ο άνθρωπος, και με τον τρόπο με τον οποίο έδρασε και με τον τρόπο με τον οποίο εν συνεχεία απολογείται, ήδη έχει καταδικαστεί".

Εδώ έχουμε δεύτερο πρόβλημα. Ο (καθηγητής νομικής, ας μην ξεχνάμε) υπουργός από το βήμα της Βουλής χαρακτηρίζει νομικά την πράξη προκαταλαμβάνοντας την απόφαση της Δικαιοσύνης, μιλάει για καταδίκη, και κάνει κριτική μέχρι και στον τρόπο απολογίας του κατηγορουμένου, που βέβαια δεν έχει καμία δουλειά να την κάνει. Γιατί το κάνει; Είναι προφανές: προσπαθεί να ικανοποιήσει την κοινή γνώμη, λέει αυτό που ο κόσμος θέλει να ακούσει.

Λέγαμε εδώ πριν από μερικές μέρες (πού να φανταζόμουν τότε πόσο γρήγορα θα χρειαζόταν να ανατρέξουμε σε αυτές τις γραμμές): "η υπέρμετρη ενασχόληση -σε καφενειακό επίπεδο- της κοινής γνώμης με κάποια υπόθεση που απασχολεί τη δικαιοσύνη σπανίως έχει ευεργετικά αποτελέσματα για την κρίση των δικαστών. Γεγονός που, με τη σειρά του, μπορεί να οδηγήσει και σε πλημμελή απονομή δικαιοσύνης, διότι ο δικαστής που αγχώνεται να μη δυσαρεστήσει το κοινό περί δικαίου αίσθημα καταλήγει μερικές φορές να δυσαρεστεί τον νόμο, να εφευρίσκει ακροβατικές αιτιολογίες ή να κάνει διαδικαστικές τσαπατσουλιές, και όλα αυτά τα καλούδια είναι βούτυρο στο ψωμί του καλού συνηγόρου υπεράσπισης, που μπορεί και να πετύχει μια απαλλαγή του πελάτη του στον Άρειο Πάγο μεθαύριο, όταν πια το εκάστοτε (πρώτο) θέμα θα έχει επικοινωνιακά ξεφουσκώσει".

Δεν θέλω να γίνω μάντης κακών, αλλά φοβάμαι πολύ ότι ο Κούγιας, που μόνο ανόητος δεν είναι, έχει πολύ συγκεκριμένα πράγματα στο μυαλό του σχετικά με την υπεράσπιση του πελάτη του. Δεν μου φαίνεται τυχαίο που το απολογητικό υπόμνημα κυκλοφόρησε παντού πριν καν φτάσει στα χέρια του ανακριτή (υποτίθεται ότι η ανάκριση δεν είναι δημόσια διαδικασία και τα έγγραφα δεν κόβουν βόλτες στο ίντερνετ). Δεν μου φαίνεται απλή αστοχία το ότι περιλαμβάνει ισχυρισμούς, όπως η αποβολή του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου από τη Σχολή Μωραΐτη, που θα διαψεύδονταν αμέσως.

Όλο το κείμενο του περιβόητου υπομνήματος δίνει την αίσθηση ότι η υπεράσπιση ρίχνει λάδι σε μια φωτιά ήδη γερά αναμμένη. Ότι προσπαθεί να προκαλέσει ακόμα μεγαλύτερη αγανάκτηση. Και μέχρι στιγμής το πετυχαίνει.

Και γιατί όλη αυτή η προσπάθεια;

Γιατί η δίκη δεν θα αρχίσει ούτε αύριο ούτε μεθαύριο. Γιατί μέχρι να ολοκληρωθεί η ανάκριση, ανάμεσα σε πράξεις του ανακριτή, προσφυγές και κόντρα προσφυγές, βουλεύματα, ένδικα μέσα κατά των βουλευμάτων, σε ατέλειωτες διαδρομές από την Ευελπίδων στο Εφετείο, από το Εφετείο στον Άρειο Πάγο και ξανά πίσω, με αναβολές, προθεσμίες, απεργίες, διακοπές λόγω ωραρίου, δικαστικές διακοπές και χίλιες δυο άλλες καθυστερήσεις που προκαλεί το δικονομικό μας σύστημα, που σοφά μεν προβλέπονται αλλά παρατραβάνε λόγω των γνωστών προβλημάτων της Δικαιοσύνης, όταν η υπόθεση φτάσει κάποια στιγμή στο ακροατήριο οι γωνίες της θα έχουν από καιρό αμβλυνθεί, οι στάχτες θα έχουν κρυώσει, οι τζαμαρίες θα έχουν επισκευαστεί, τα σπαθιά θα έχουν μπει στα θηκάρια, και τι θα έχει μείνει; Αιτιολογίες που χωλαίνουν, προφυλακίσεις που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις του νόμου, άστοχες υπουργικές δηλώσεις: τα πάντα καταγεγραμμένα, τα πάντα σε χαρτί, και ως γνωστόν τα γραπτά μένουν, ενώ τα λόγια πετούν. Και όλα αυτά, ελπίζει η υπεράσπιση, θα μπορούν να θεμελιώσουν έναν πειστικό ισχυρισμό ότι ο κατηγορούμενος αντιμετωπίστηκε με προκατάληψη, ότι η δίκη του δεν ήταν και τόσο δίκαιη, ότι χρησιμοποιήθηκε σαν αποδιοπομπαίος τράγος. Και ίσως να τον βοηθήσουν να πέσει στα μαλακά.

Δεν φαντασιοκοπώ, αυτά είναι πράγματα που έχουν ξαναγίνει, και δεν έχω κανέναν λόγο να πιστεύω ότι δεν μπορούν να ξαναγίνουν. Αν μη τι άλλο, δεν έχουμε αποδείξει σαν κοινωνία ότι μαθαίνουμε από τα λάθη μας.

Οπότε; Οπότε από την πλευρά μου συνιστώ αυτοσυγκράτηση. Η ειρωνία και η χλεύη είναι καλά υποκατάστατα της οργής. Ας τα χρησιμοποιήσουμε, και ας μην παίξουμε το παιχνίδι του καλού συνηγόρου κυρίου Αλέξη Κούγια.

Τo γράφω, πρώτα απ' όλα για να πείσω τον εαυτό μου...


.