Η τέχνη του ευφημισμού

"Η δεύτερη τροπολογία αφορά ένα τεχνικό θέμα: τον τρόπο με τον οποίο θα εισπράττεται, σε συνδυασμό με την είσπραξη των φόρων, η εισφορά αλληλεγγύης, η οποία τώρα επιβλήθηκε αναδρομικά και έχει ταλαιπωρήσει διάφορους συμπολίτες μας, ιδίως αυτούς που καταβάλλουν ένα σεβαστό ποσό, ενώ τώρα αυτό θα εισπράττεται σταδιακά μέσα από την παρακράτηση του φόρου. Και αυτό, όμως, δεν συνιστά καμία περαιτέρω επιβάρυνση, είναι τα ποσά τα οποία έχουν ψηφισθεί και ισχύουν, απλώς είναι η τεχνική μέθοδος της μηνιαίας καταβολής του ποσού".

Ότι οι κυβερνητικοί μας αστέρες έχουν εφεύρει μια νέα γλώσσα, ένα πασοκικό ιδιόλεκτο που βαφτίζει άσπρο το μαύρο, φεγγάρι τον ήλιο και ψάρι το κρέας, το έχουμε εμπεδώσει νομίζω όλοι. Ότι ο Βενιζέλος είναι πρωτομάστορας σε αυτήν την τέχνη, επίσης. Εδώ μας δίνεται άλλη μια ευκαιρία να θαυμάσουμε το οργουελικής έμπνευσης newspeak του αντιπροέδρου, ο οποίος στην προκειμένη περίπτωση κάνει χρήση ενός εξαιρετικά ουδέτερου και αποφορτισμένου όρου ("τεχνικό θέμα") για να συγκαλύψει τα ουσιώδη. Και ποια είναι τα ουσιώδη; Όχι, δεν λέω μόνο για το προφανές, ότι δηλαδή από τον Ιανουάριο οι εργαζόμενοι σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα θα παίρνουν ακόμη λιγότερα λεφτά. Υπάρχουν κι άλλα:

Πρώτον, μειώνονται οι τρέχουσες ανάγκες του Δημοσίου σε ρευστό. Προσοχή, εδώ: δεν μειώνεται το μισθολογικό κόστος, αφού οι ονομαστικοί μισθοί παραμένουν από λογιστικής πλευράς οι ίδιοι (λέμε τώρα...), εφόσον όμως τα χρήματα που θα παίρνει στο χέρι ο υπάλληλος του στενού, ευρύτερου και ευρύτατου δημόσιου τομέα είναι λιγότερα, έπεται ότι το Δημόσιο θα χρειάζεται λιγότερα μετρητά για να καλύψει τις υποχρεώσεις του (αφού οι πάσης φύσεως παρακρατήσεις είναι απλώς νούμερα που γράφονται σε κωδικούς και δεν είναι απαραίτητο να καλύπτονται επιτόπου από πραγματικό χρήμα). Αυτό με τη σειρά του σημαίνει ότι, σε περίπτωση που καθυστερήσει η εκταμίευση μιας δόσης του δανείου (καληώρα), ή που κάποια έκδοση έντοκων γραμματίων δεν αποφέρει τα αναμενόμενα, το ταμειακό πρόβλημα του Δημοσίου θα είναι μικρότερο. Επίσης σημαίνει ότι θα μένουν περισσότερα μετρητά διαθέσιμα για να δίνονται εκεί που πρέπει. Από την άλλη, σε ακραίες περιπτώσεις (εργαζομένων που από το μισθό τους παρακρατούνται δόσεις δανείων του Παρακαταθηκών, οφειλές σε καταναλωτικούς συνεταιρισμούς κ.ο.κ.), ενδέχεται στο τέλος του μήνα ο εργαζόμενος να πηγαίνει στο ταμείο όχι για να πληρωθεί, αλλά για να πληρώσει.

Δεύτερον, κόβεται μαχαίρι το "δεν πληρώνω", τουλάχιστον για τον δημόσιο τομέα. Με τη φετινή διαδικασία των έκτακτων εκκαθαριστικών που ταχυδρομήθηκαν Σεπτέμβριο-Οκτώβριο, ο φορολογούμενος που είχε πραγματική αδυναμία πληρωμής μπορούσε απλώς να μην πάει στην εφορία και να κάτσει να περιμένει την αντίδραση του Δημοσίου (κατασχέσεις και άλλα τέτοια δραματικά, που ο διαλυμένος φοροεισπρακτικός μηχανισμός δυσκολεύεται-παύλα-αδυνατεί να τα διαχειριστεί). Από του χρόνου δεν θα μπορεί. Παρεμπιπτόντως, μου κάνει εντύπωση που κανένα από τα τιμημένα ΜΜΕ δεν έχει κάνει κάποιο ρεπορτάζ σχετικά με τα επίπεδα προσέλευσης των φορολογουμένων στις εφορίες αυτό το δίμηνο -εκτός πια κι αν μου έχει ξεφύγει- σίγουρα όμως ο Βενιζέλος θα τα έχει τα σχετικά στοιχεία. Κρίνοντας από την "τεχνική μέθοδο", εικάζω ότι δεν θα είναι και πολύ ευχάριστα.

Τρίτον, όλα τα τυχόν λάθη της εφορίας πέφτουν στην καμπούρα του φορολογούμενου: Φέτος, όσοι διαπίστωσαν λάθη στην εκκαθάριση της έκτακτης εισφοράς είχαν τη δυνατότητα να ζητήσουν διορθώσεις πριν πληρώσουν. Του χρόνου, με την παρακράτηση στην πηγή, αν τυχόν υπάρξουν λάθη ο φορολογούμενος θα τα διαπιστώσει το καλοκαίρι του 2013, όταν θα πάρει το εκκαθαριστικό για τα εισοδήματα του 2012, κι εφόσον δικαιούται κάποια επιστροφή θα την πάρει αν και όταν ευαρεστηθεί το Δημόσιο να του τη δώσει. Να δούμε κι άλλο ένα παράδειγμα, μέσα απ' τη ζωή βγαλμένο: έστω εργαζόμενος του ιδιωτικού τομέα με ετήσιο εισόδημα το 2011 γύρω στις 20.000 ευρώ. Από τον Ιανουάριο, ο εργοδότης του αρχίζει να παρακρατά επιπλέον μέρος του μισθού για την κάλυψη της έκτακτης εισφοράς. Τον Απρίλιο ο εργαζόμενος απολύεται, και μέχρι το τέλος του χρόνου δεν ξαναβρίσκει δουλειά. Τα εισοδήματά του το 2012 μένουν κάτω από τις 12.000 ευρώ, κι έτσι δεν έχει υποχρέωση καταβολής της έκτακτης εισφοράς, ωστόσο τα λεφτά που του έχουν παρακρατηθεί κατά το πρώτο τετράμηνο του 2012 θα τα πάρει πίσω το δεύτερο εξάμηνο του 2013 (στην καλύτερη περίπτωση). Αν ζει.

Τέταρτον, για να μείνουμε στον ιδιωτικό τομέα, αντί το Δημόσιο να περιμένει έναν-έναν εργαζόμενο να περάσει από το ταμείο για τα περαιτέρω, αναθέτει τη δουλειά στους εργοδότες. Βέβαια, κανείς δεν εγγυάται ότι οι εργοδότες που θα παρακρατήσουν τα ποσά της έκτακτης εισφοράς θα μπουν και στον κόπο να τα αποδώσουν στο δημόσιο ταμείο. Θεωρητικά μιλώντας, είναι πιο βολικό για την εφορία να κυνηγάει μερικές χιλιάδες εργοδότες αντί για μερικές δεκάδες χιλιάδες εργαζομένους. Πρακτικά μιλώντας, δημιουργεί περισσότερες και καλύτερες ευκαιρίες για συνδιαλλαγή και λάδωμα, δίνει κι άλλη ώθηση στη μαύρη εργασία, και κατά πάσα πιθανότητα θα έχει σαν αποτέλεσμα να αυξηθούν κι άλλο οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο.

Συμπεράσματα: θα συμφωνήσουμε νομίζω ότι όλα αυτά δεν είναι απλώς "ένα τεχνικό θέμα" που λέει ο Βενιζέλος. Ο όρος "έκτακτη εισφορά" ήταν σκέτος ευφημισμός ήδη από τον Ιούνιο που ψηφίστηκε το Μεσοπρόθεσμο: εφόσον έχει καθιερωθεί νομοθετικά για μια πενταετία, πρόκειται για κανονική, τακτικότατη φορολόγηση του εισοδήματος -του ίδιου εισοδήματος που ξαναφορολογείται. Αν υπήρχε ένα φύλλο συκής που δικαιολογούσε τον ευφημισμό, αυτό ήταν η διαφορετική διαδικασία είσπραξης. Τώρα πάει περίπατο κι αυτή. Να μην αρχίσω τώρα να λέω πάλι για το Σύνταγμα, και για το αν επιτρέπεται να φορολογείται για δεύτερη φορά το ίδιο εισόδημα με αυτή τη διαδικασία, χωρίς τροποποίηση του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος και τα λοιπά -νιώθω πια ότι γίνομαι γραφικός, άλλωστε η κυβέρνηση με έχει πείσει εντελώς ότι το Σύνταγμα το έχει γραμμένο εκεί που δεν πιάνει μελάνι. Να παρατηρήσω μόνο ένα πράγμα: με την βενιζέλεια "τεχνική μέθοδο", φορολογικά έσοδα που κανονικά (δηλαδή με βάση τον εφαρμοστικό νόμο του Μεσοπρόθεσμου, ο οποίος -θυμίζω- ψηφίστηκε πριν από μόλις τρεις μήνες) θα εισπράττονταν το 2013, μεταφέρονται πλέον στο 2012, παρέα με τις δόσεις για την έκτακτη εισφορά του 2010 και το σύνολο του ποσού για την έκτακτη εισφορά του 2011. Και φυσικά, αυτά τα συγκεκριμένα έσοδα θα λείψουν το 2013. Δεν ξέρω πώς το βλέπεις εσύ, αγαπητέ αναγνώστη, εμένα πάντως με βάζει σε υποψίες: μήπως το ζητούμενο του Βενιζέλου είναι να καβατζάρουμε όπως-όπως την επόμενη χρονιά, και μετά να βαρέσουμε ένα μεγαλόπρεπο κανόνι; Καλομελέτα κι έρχεται.


.