Μικρή συντακτική ανάλυση

Με αφορμή τη χτεσινοβραδινή κοκορομαχία συζήτηση Παπακωνσταντίνου-Παπαθανασίου στην εκπομπή του Πρετεντέρη.


Το βασικό συντακτικό σχήμα της ελληνικής γλώσσας -νομίζω και κάθε άλλης γλώσσας- είναι το σχήμα υποκείμενο-ρήμα-αντικείμενο, όπου το ρήμα είναι ενεργητικό και μεταβατικό. Όταν όμως μιλάνε στην τηλεόραση υπουργοί, εν ενεργεία ή πρώην, και αναφέρονται σε λάθη, παραλείψεις, καθυστερήσεις, το σχήμα αυτό εξοβελίζεται από τη γλώσσα (τους). Τα λάθη, οι παραλείψεις, οι καθυστερήσεις, μεταφέρονται σε θέση υποκειμένου, το ρήμα γίνεται μεσοπαθητικό (και κάπως αόριστο), ενώ το ποιητικό αίτιο που κανονικά θα έπρεπε να συμπληρώνει την πρόταση απουσιάζει παντελώς. Παραδείγματα: έγιναν λάθη, υπήρξαν καθυστερήσεις. Ποιος τα έκανε τα λάθη, ποιος προκάλεσε τις καθυστερήσεις; Κανείς, έγιναν από μόνα τους, και επομένως δεν χρειάζεται να απολογηθεί κανείς γι' αυτά, μάλλον οφείλονται σε κάποια άγνωστη ανωμαλία του χωροχρονικού ασυνεχούς. Ή, για να το πούμε όπως θα τό 'λεγε και ο Μέγας Διανοητής κ. Γιώργος Παπακωνσταντίνου, "λάθη δεν κάνουν μόνο όσοι δεν κάνουν τίποτα" (η Εσχάτη Δικαιολογία των Ανίκανων και Ανεπαρκών).

Πάει καλά. Να μην εκπλήσσονται όμως οι κύριοι κύριοι υπουργοί, πρώην και νυν, που η άλλη όψη αυτού του συντακτικού φαινομένου είναι η χρήση του ρήματος "πέφτει" ως κατά συνθήκην απρόσωπου: πέφτει βρισίδι, πέφτουν γιαούρτια, ενίοτε πέφτει και ξύλο. Έτσι πάνε αυτά τα πράγματα.


.