18 Οκτωβρίου 2011

Μικρή συντακτική ανάλυση

Με αφορμή τη χτεσινοβραδινή κοκορομαχία συζήτηση Παπακωνσταντίνου-Παπαθανασίου στην εκπομπή του Πρετεντέρη.


Το βασικό συντακτικό σχήμα της ελληνικής γλώσσας -νομίζω και κάθε άλλης γλώσσας- είναι το σχήμα υποκείμενο-ρήμα-αντικείμενο, όπου το ρήμα είναι ενεργητικό και μεταβατικό. Όταν όμως μιλάνε στην τηλεόραση υπουργοί, εν ενεργεία ή πρώην, και αναφέρονται σε λάθη, παραλείψεις, καθυστερήσεις, το σχήμα αυτό εξοβελίζεται από τη γλώσσα (τους). Τα λάθη, οι παραλείψεις, οι καθυστερήσεις, μεταφέρονται σε θέση υποκειμένου, το ρήμα γίνεται μεσοπαθητικό (και κάπως αόριστο), ενώ το ποιητικό αίτιο που κανονικά θα έπρεπε να συμπληρώνει την πρόταση απουσιάζει παντελώς. Παραδείγματα: έγιναν λάθη, υπήρξαν καθυστερήσεις. Ποιος τα έκανε τα λάθη, ποιος προκάλεσε τις καθυστερήσεις; Κανείς, έγιναν από μόνα τους, και επομένως δεν χρειάζεται να απολογηθεί κανείς γι' αυτά, μάλλον οφείλονται σε κάποια άγνωστη ανωμαλία του χωροχρονικού ασυνεχούς. Ή, για να το πούμε όπως θα τό 'λεγε και ο Μέγας Διανοητής κ. Γιώργος Παπακωνσταντίνου, "λάθη δεν κάνουν μόνο όσοι δεν κάνουν τίποτα" (η Εσχάτη Δικαιολογία των Ανίκανων και Ανεπαρκών).

Πάει καλά. Να μην εκπλήσσονται όμως οι κύριοι κύριοι υπουργοί, πρώην και νυν, που η άλλη όψη αυτού του συντακτικού φαινομένου είναι η χρήση του ρήματος "πέφτει" ως κατά συνθήκην απρόσωπου: πέφτει βρισίδι, πέφτουν γιαούρτια, ενίοτε πέφτει και ξύλο. Έτσι πάνε αυτά τα πράγματα.


.

5 σχόλια:

  1. Γιατί απορείς; Στην Ελλάδα λέμε "το βάζο έπεσε" και ποτέ "έριξα το βάζο". Ανευθυνοϋπεύθυνοι όλοι μας.
    Ποιος ανέλαβε ποτέ τις ευθύνες του; Ποιος ζήτησε συγγνώμη; Ακόμα κι ο πολύς Ανδρέας είχε πει στα λατινικά "mea culpa". Ηχεί πιο κομψά και... ψαγμένα.
    Την απλή φράση "έκανα λάθος" δεν τολμούν να την πουν. Εξού και ο νόμος "περί ευθύνης υπουργών", καθώς και η βουλευτική ασυλία.
    Εν ολίγοις, ασυδοσία και ατιμωρησία από την ηγεσία μέχρι τον τελευταίο πολίτη!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Πανέξυπνη η μικρή σου ανάλυση , όμως θα προτιμούσα να απέφευγες την τελευταία παράγραφο , που ισοδυναμεί ουσιαστικά με δικαιολόγηση της βίας... Τους πολιτικούς που αποτυγχάνουν και δεν απολογούνται γι'αυτό , στους οπόίους αναφέρεσαι , τους στέλνουμε σπίτι , δεν τους δέρνουμε...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Έχεις ένα δίκιο, η τελευταία παράγραφος είναι όντως παρεξηγήσιμη. Μια που μου δίνεις την ευκαιρία, ωστόσο, ας διευκρινίσω ότι ούτε επιδοκιμάζω τις βίαιες αντιδράσεις εναντίον πολιτικών, ούτε μου αρέσουν. Ούτε όμως και πέφτω απ' τα σύννεφα με αυτές.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Εξαιρετικό κείμενο! Καίτοι νομικός (καθώς φαίνεται), έχεις το χάρισμα της περιεκτικότητας και του λακωνίζειν

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. ... Και για να μη παρεξηγούμαστε, η αναφορά στη επαγγελματική σου δραστηριότητα να θεωρηθεί παρακαλώ ως χαριτολόγημα, στις δύσκολες αυτές μέρες...

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Ενστάσεις και ισχυρισμοί
κατατίθενται μόνον εγγράφως
(Χασοδίκειος Πολιτική Δικονομία, άρθρον 228)