Μεγάλες απορίες

Δε λέω, εκ πρώτης όψεως το να σχολιάζεις τα reality show της τηλεόρασης είναι λίγο σαν να κλέβεις εκκλησία. Από την άλλη όμως μερικές φορές είναι δύσκολο να αντισταθείς στον πειρασμό.

Δεν χρειάζεται πτυχίο ψυχολογίας, ούτε καν κοινωνιολογίας για να καταλάβει κανείς ότι η λογική των εν λόγω εκπομπών είναι να εκμεταλλευτούν την ορμέμφυτη τάση του ανθρώπου για μπανιστήρι. Το να ρίχνεις μια ματιά στο Απαγορευμένο μέσα από την κλειδαρότρυπα κρύβει καταπώς φαίνεται μια ιδιαίτερη γοητεία στην οποία οι περισσότεροι υποκύπτουν, ιδίως αν μπορούν να το κάνουν από την άνεση του καναπέ και αν η κλειδαρότρυπα έχει διαγώνιο εικοσιδύο ιντσών και βάλε. Αυτή είναι η κεντρική ιδέα, όλα τα υπόλοιπα είναι αξεσουάρ που προστίθενται προκειμένου να υπάρξει μια κάποια ποικιλία και να μην βαρεθεί ο απαιτητικός τηλεθεατής-μπανιστηρτζής.

Το αρχέτυπο αυτού του είδους εκπομπών ήταν φυσικά ο μεγάλος αδερφός, όπου το κόνσεπτ ήταν υποτυπώδες: ρίξε μια ντουζίνα αγνώστους σ' έναν κλειστό χώρο, βάλε και τις κάμερες να τους παρακολουθούν παντού ολημερίς κι ολονυχτίς, και τα υπόλοιπα τα αναλαμβάνει η φύση και η ψυχολογία του αγελαίου ζώου. Κάποιοι θα μπαλαμουτιαστούν, άλλοι θα κάνουν παρακάμαρα και θα τρώγονται συναμετάξυ τους, και γενικώς μέσα σε λίγες μέρες θα δημιουργηθεί από μόνη της και εντελώς φυσιολογικά η απαραίτητη ατμόσφαιρα ίντριγκας και φαγωμάρας που θα κρατήσει ξαναμμένα τα ένστικτα του τηλεθεατή. Κάλλιστα το ίδιο σόου θα μπορούσε να γυριστεί με χιμπατζήδες αντί για ανθρώπους και το αποτέλεσμα θα ήταν το ίδιο αλλά με λιγότερο ενδιαφέρον λόγω έλλειψης διαλόγων.

Από αυτό το αρχετυπικό κόνσεπτ προέκυψαν οι πάμπολλες παραλλαγές του είδους με προσθαφαιρέσεις διαδικαστικών και καλολογικών στοιχείων: προσθέτουμε μια δόση περιπέτειας και εξωτισμού και παίρνουμε τα διάφορα σαρβάιβορ, ή μια δόση καλλιτεχνίας και παίρνουμε τα διάφορα talent show, ή στέλνουμε τους διαγωνιζόμενους στην κουζίνα να παριστάνουν τους σπουδαγμένους σεφ και γκουρμέ, ή αφαιρούμε το διαγωνιστικό στοιχείο και το αντικαθιστούμε με τον παράγοντα της Αυθεντίας, του Δασκάλου που μετατρέπει καλύβια σε παλάτια ή οικογενειακές παρακμιακές ταβέρνες σε ρεστοράν υποψήφια για αστέρι Μισελέν (και καλά). Και ούτω καθεξής.

Εν πάση περιπτώσει, όλα τα reality απαιτούν έναν βαθμό συμμετοχικής διαστροφής από την πλευρά του τηλεθεατή που κάνει μπανιστήρι, άλλοτε μικρό κι άλλοτε μεγάλο. Στην κορυφή της κλίμακας αθλιότητας προσωπικά θα τοποθετούσα εκείνο το απαράδεκτο, που βάζανε υπέρβαρους ανθρώπους με ανύπαρκτη φυσική κατάσταση να περπατάνε χιλιόμετρα μέσα στο λιοπύρι μέχρι να πέσουν ξεροί (κι όποιος ξεραθεί τελευταίος κερδίζει), παρέα με το άλλο το πρόσφατο και πρόστυχο όπου ένα ανθρωποειδές με κοστούμι-γραβάτα-χαρτοφύλακα αναλαμβάνει να σώσει τα θύματα του καταναλωτισμού και της πιστωτικής κάρτας από τα συσσωρευμένα χρέη.

Αν όμως σε όλα τα ανωτέρω μπορείς να κοτσάρεις τις λέξεις-κλειδιά "διαστροφή" και "pathetic", υπάρχει κι άλλη μια κατηγορία reality show που μου γεννά απορίες. Την κατηγορία αυτή την διακονεί στη χώρα μας ο ΣΚΑΪ, εισαγόμενη απευθείας από την Αμέρικα, κι εδώ θέλω την προσοχή σου Μοναδικέ μου Αναγνώστη, γιατί θα περάσω στην περιπτωσιολογία:

Παράδειγμα πρώτο, οι περιπέτειες οικογενειακής επιχείρησης που ασχολείται με μετατροπές σε μοτοσυκλέτες τσόπερ (custom shop, που λένε και στη Ρούμελη).

Παράδειγμα δεύτερο, οι περιπέτειες φορτηγατζήδων που οδηγούν τις τεράστιες νταλίκες τους στους παγωμένους δρόμους του Αρκτικού Κύκλου.

Και παράδειγμα τρίτο, έπεσε στην αντίληψή μου μόλις σήμερα και δεν πίστευα στα μάτια μου: κομμώτριες που αλλάζουν κομμωτήρια μεταξύ τους.

Κι εδώ γεννάται η μεγάλη απορία: Ποιος διάβολο παρακολουθεί αυτά τα πράγματα; Υπάρχει στην Ελλάδα κοινό γι' αυτές τις εκπομπές, και ποιοι το αποτελούν; Δηλαδή γιατί να θέλει έστω και ένας τηλεθεατής της ελληνικής τηλεόρασης να παρακολουθεί αμερικανούς μουστακαλήδες rednecks να τσακώνονται μεταξύ τους για το πώς θα βάλουν τις εξατμίσεις της Χάρλεϋ; Ή τους ακόμα πιο rednecks αμερικάνους νταλικιέρηδες να οδηγούν χιλιόμετρα επί χιλιομέτρων πάνω σε πάγους επικοινωνώντας από τον ασύρματο με ένα λεξιλόγιο που περιορίζεται στις σαράντα λέξεις; Ή -το κορυφαίο, φρέσκο σου λέω- να βλέπει μια θεούσα κομμώτρια από κάποιο κωλοχώρι του Ιλλινόις και μια μπίμπο κομμώτρια από το Ελ-Έι να κάνουν τράμπα κομμωτήρια μεταξύ τους;

Δηλαδή, ΟΚ, υπάρχει η διαστροφή, υπάρχει το pathetic που λέγαμε προηγουμένως, και μετά υπάρχει και η επικράτεια του Αδιανόητου, όπου νομίζω ότι απαντώνται οι εν λόγω εκπομπές. Το σκέφτηκα το ζήτημα και κατέληξα ότι η μόνη περίπτωση που θα μπορούσε να παρακολουθήσει κάποιος αυτά τα reality είναι να βρίσκεται καθηλωμένος σε κρεβάτι νοσοκομείου, με χέρια-πόδια στον γύψο και κρεμασμένα ψηλά, και η άσπλαχνη και σαδίστρια αποκλειστική νοσοκόμα να του έχει ρυθμίσει την τηλεόραση στον ΣΚΑΪ για να τον εκδικηθεί (μιλάμε για πολύ σαδισμό όμως).

Κι ωστόσο οι εκπομπές αυτές υπάρχουν, υπάρχουν ακόμη και εταιρείες που πληρώνουν για να παίξουν τις διαφημίσεις τους σε αυτές. Όπου εδώ η επιστήμη σηκώνει τα χέρια ψηλά. Τι διάβολο συμβαίνει μέσα στα κεφάλια των υπευθύνων προγράμματος των σταθμών, των μάνατζερ διαφημιστικών εταιρειών, των υπευθύνων μάρκετινγκ των διαφημιζομένων;

Πού βαδίζωμεν;


.