Fuzzy Logic

Μία από τις μεγάλες και διαρθρωτικές so-called μεταρρυθμίσεις της Νέας Διακυβέρνησης, όταν ήταν ακόμα νέα και δυνατή, ήταν η διεύρυνση του ωραρίου λειτουργίας των εμπορικών καταστημάτων. Μέτρο που τέθηκε σε εφαρμογή τους τελευταίους μήνες του 2005 και ξεσήκωσε ουκ ολίγες αντιδράσεις, τις οποίες η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας ξεπέρασε με άνεση και κάμποση αλαζονεία, βασισμένη στην τότε κυριαρχία της στο πολιτικό σκηνικό.

Πέτυχε το μέτρο; Δύσκολο να το πούμε. Με μια βόλτα κάποια Δευτέρα απόγευμα στην Πατησίων, για παράδειγμα, εύκολα διαπιστώνει κανείς ότι τα περισσότερα μικρά καταστήματα παραμένουν κλειστά, ενώ αυτά που εκμεταλλεύονται το διευρυμένο ωράριο συνήθως είναι μεγάλα καταστήματα ή υποκαταστήματα αλυσίδων. Όμως αυτή είναι μια εμπειρική παρατήρηση και μια αντιμετώπιση λίγο μπακάλικη. Μια συστηματική προσέγγιση του θέματος απαιτεί περισσότερο ψάξιμο: υποτίθεται ότι σκοπός της ρύθμισης, όπως αποτυπώνεται τουλάχιστον στην εισηγητική έκθεση του σχετικού νόμου, ήταν η καλύτερη εξυπηρέτηση των καταναλωτών, η ανάπτυξη του εμπορίου και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Θα έπρεπε λοιπόν, λέω εγώ τώρα με το φτωχό μου το μυαλό, να γίνει μια έρευνα που να ζητάει απαντήσεις σε ερωτήματα όπως τα εξής: οι επιχειρήσεις που λειτουργούν με το διευρυμένο ωράριο αύξησαν τον τζίρο τους; Αν ναι, η αύξηση του τζίρου υπερκαλύπτει την αύξηση των λειτουργικών εξόδων; Βελτιώθηκε ο ανταγωνισμός; Μειώθηκαν οι τιμές; Δημιουργήθηκαν νέες θέσεις εργασίας; Κι ακόμα: οι έμποροι που δεν εφαρμόζουν το νέο ωράριο, και που φαίνεται να είναι η πλειοψηφία, γιατί δεν το εφαρμόζουν; Για λόγους οικονομικούς; Κοινωνικούς; Και ποιους;

Τρία και πλέον χρόνια μετά την θεσμοθέτηση του μέτρου, μια τέτοια έρευνα που θα οδηγούσε σε αποτίμηση του πραγματικού αντίκτυπου που είχε η νέα ρύθμιση στην αγορά και την κοινωνία νομίζω ότι θα ήταν απαραίτητη. Έχει κάνει η κυβέρνηση κάποια τέτοια έρευνα; Δεν κόβω το κεφάλι μου, αλλά νομίζω πως όχι, ή τουλάχιστον -αν την έκανε- δεν έχουμε μάθει σε ποια συμπεράσματα κατέληξε, εκτός πια κι αν έχει δημοσιευτεί κάτι σχετικό και μου έχει τόσο πολύ ξεφύγει.

Πού θέλω να καταλήξω: υποτίθεται ότι μία κυβέρνηση πρέπει να έχει ένα γενικό σχέδιο διακυβέρνησης της χώρας, να έχει χαράξει κάποιες κατευθυντήριες γραμμές, στα πλαίσια των οποίων θα πρέπει να ορίζει στόχους. Και για να πετύχει τους στόχους θα πρέπει να υλοποιεί συγκεκριμένα μέτρα: άλλα θα της βγουν, άλλα όχι, αλλά για να το ξέρει αυτό μία κυβέρνηση θα πρέπει με κάποιον τρόπο να παρακολουθεί την εφαρμογή τους και να αντιλαμβάνεται κατά πόσο είναι μέσα στους στόχους της ή όχι, κατά πόσο κινείται μέσα ή έξω από τις κατευθυντήριες γραμμές που χάραξε.

Στοιχειώδη και αυτονόητα τα παραπάνω, θα πει κανείς, και συμφωνώ -αλλά στην πράξη τι γίνεται; Δεν πάνε έξι μήνες που ο Αλογοσκούφης κατάργησε το αφορολόγητο για τους επιτηδευματίες, τους εμπόρους και τους ελεύθερους επαγγελματίες, με ένα συγκεκριμένο σκεπτικό που επικαλούνταν την πάταξη της φοροδιαφυγής, την δικαιότερη κατανομή των φορολογικών βαρών και άλλα τέτοια ηχηρά. Ήταν ένα μέτρο άδικο και με μυρωδιές αντισυνταγματικότητας -αλλά εν πάση περιπτώσει η κυβέρνηση και η κυβερνητική πλειοψηφία στη Βουλή το στήριξε με κάποια επιχειρήματα και το ψήφισε. Τώρα το ανακαλεί πριν καν το εφαρμόσει, με πρόσχημα την οικονομική κρίση -αλλά τα προμηνύματα (τουλάχιστον) της κρίσης υπήρχαν και τον Σεπτέμβριο, τότε που ψηφίστηκε το σχετικό νομοσχέδιο. Γιατί η κατάργηση του αφορολογήτου ήταν τότε αναγκαία και τώρα όχι; Και σαν να μην έφτανε αυτό, την απώλεια εσόδων του προϋπολογισμού που προκύπτει προσπαθεί να την καλύψει με το πλέον τετριμμένο και κοινότοπο μέτρο, την αύξηση των ειδικών φόρων στα ποτά και τα τσιγάρα.

Πέντε χρόνια οικονομικής δήθεν-πολιτικής, με βαρύγδουπες σαπουνόφουσκες για την ισχυρή μας οικονομία και τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, για να καταλήξουμε και πάλι στην φορολόγηση της ρετσίνας και του Άσσου Φίλτρο κασετίνα; Για να λέει ο πρωθυπουργός ότι στην οικονομία πορευόμαστε μήνα με το μήνα; Μα συγγνώμη, έτσι πορεύεται ο ψιλικατζής της γειτονιάς, αλλά είναι δυνατόν να πορεύεται έτσι και η κυβέρνηση μιας χώρας κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες; Μα τότε δεν χρειαζόμαστε κυβέρνηση -μήνα με το μήνα κυβερνιόμαστε και μόνοι μας.

Όσο μεγάλες κομματικές παρωπίδες κι αν φοράει κανείς, δεν μπορεί να μη διαπιστώσει ότι η κυβέρνηση Καραμανλή, σαν συλλογικό πολιτικό υποκείμενο, και ο ίδιος ο Καραμανλής προσωπικά, δεν έχουν αυτή τη στιγμή στο κεφάλι τους απολύτως κανένα σχέδιο. Όχι σχέδιο "εξόδου από την κρίση", σχέδιο γενικώς, σχέδιο για το πού θέλουν να πάνε τη χώρα. Κι αυτό μέσα σε λιγότερο από ενάμιση χρόνο από την επανεκλογή τους. Και οι αποδείξεις είναι πολλές, από τον κωμικό ανασχηματισμό με το πήγαιν-έλα αποτυχημένων υπουργών μεταξύ προβληματικών υπουργείων μέχρι την υπερυπουργοποίηση Σουφλιά, από τον διάλογο για την παιδεία "από μηδενική βάση" μέχρι το φιάσκο της πώλησης της Ολυμπιακής.

Και η εύλογη απορία είναι, πόσο μπορεί να κρατήσει μια κυβέρνηση χωρίς σχέδιο; Για ποιον λόγο; Και με τι κόστος για την κοινωνία;

Υποθέτω, όχι πολύ. Αλλά αυτό μένει να το δούμε.


.