13 Νοεμβρίου 2007

Λήξις συναγερμού

Τελείωσαν και οι εκλογές στο ΠΑΣΟΚ, Μοναδικέ μου Αναγνώστη, επανεξελέγη θριαμβευτικά ο Γιώργος Παπανδρέου με μεγάλη διαφορά, κι εμείς σήμερα ας προσπαθήσουμε να κάνουμε μερικές αναγνώσεις του αποτελέσματος:

Πρώτη ανάγνωση, αυτή που προσέφερε ο doctor σε σχόλιό του στο σημείωμα της Παρασκευής: το μαγαζί είναι γονική παροχή, πάει από πατέρα Παπανδρέου σε υιό Παπανδρέου. Η θεωρία αυτή, μολονότι δεν στερείται αληθείας, είναι νομίζω ανεπαρκής για να ερμηνεύσει το αποτέλεσμα. Πιθανότατα λειτουργεί στο μυαλό αρκετών "μελών και φίλων", ιδίως στην επαρχία και σε μεγαλύτερης ηλικίας ψηφοφόρους -χαρακτηριστικό παράδειγμα ο νομός Αχαΐας. Παρόλα αυτά, αδικεί λίγο τον ΓΑΠ, ο οποίος σε τελευταία ανάλυση δεν έπεσε ουρανοκατέβατος στην πολιτική, έχει κάποια ιστορία πίσω του, υπουργικές θητείες στο ενεργητικό του και δεν είναι απλώς "ο γιος του μπαμπά του". Με λίγα λόγια, έχει αυτά που δεν είχε ο Κωστάκης Καραμανλής όταν ανέλαβε την αρχηγία της Νέας Δημοκρατίας το 1996.

Δεύτερη ανάγνωση: τις εκλογές αυτές τις έχασε ο Βενιζέλος, παρά τις κέρδισε ο Παπανδρέου. Και οι λόγοι είναι πολλοί:
α) Ο Βενιζέλος δεν κατάφερε να αναδείξει τις όποιες πολιτικές διαφορές του με τον αντίπαλο. Επικεντρώθηκε στο επιχείρημα "εγώ θα είχα κερδίσει/μπορώ να κερδίσω τον Καραμανλή", ένα επιχείρημα εξ ορισμού αναπόδεικτο, και κατά τα λοιπά περιέγραψε το ΠΑΣΟΚ του μέλλοντος με γενικές έννοιες, χωρίς να δώσει ένα σαφές στίγμα του πού θα πάει το κόμμα.
β) Ο Βενιζέλος προκάλεσε αντιπάθεια με τη διαφαινόμενη δίψα του για εξουσία και με τις στρατηγικές του κινήσεις, που ήταν προφανώς μελετημένες αλλά τελικά γύρισαν μπούμερανγκ εις βάρος του. Τις τελευταίες ημέρες κατηγόρησε κορυφαία στελέχη ότι "επενδύουν στην ήττα" -δυστυχώς γι' αυτόν, σε πολύ κόσμο έχει διαμορφωθεί η εντύπωση, όχι αδικαιολόγητα, ότι το ίδιο έκανε και αυτός...
γ) Η αμέριστη συμπαράσταση από μέγα μέρος των ΜΜΕ, ιδιαίτερα από το γνωστό και μη εξαιρετέο Συγκρότημα, τελικά μάλλον τον έβλαψε παρά τον ωφέλησε. Σε τμήμα του εκλογικού σώματος δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι το Συγκρότημα πάει να τον επιβάλλει ως αρχηγό ντε και σώνει, και αυτό προκάλεσε αντιδράσεις.
δ) Δεν κατάφερε να κερδίσει την υποστήριξη κανενός από τα "ιστορικά" στελέχη, αλλά ούτε και των συνδικαλιστών. Σε ένα κόμμα σαν το ΠΑΣΟΚ, τέτοιοι μηχανισμοί μπορούν να κρίνουν το αποτέλεσμα εσωκομματικών εκλογών, και μάλιστα χωρίς να χρειαστεί να καταφύγουν σε εντυπωσιακές κινήσεις.
ε) Μέτρησαν επίσης σε βάρος του διάφορα αμφιλεγόμενα (τουλάχιστον) "κατορθώματά" του από το παρελθόν: το επεισόδιο στην έκθεση Outlook, η στάση του στο θέμα των ταυτοτήτων, οι χαριστικές ρυθμίσεις χρεών στις ομάδες της Θεσσαλονίκης...
στ) Οι ελαφρώς μελό τοποθετήσεις του για "υπουργεία της λάντζας", "στήριξη στον Ανδρέα όταν άλλοι έφευγαν για μεταπτυχιακά" και άλλα παρεμφερή, που θύμισαν λίγο από Νίκο Ξανθόπουλο, δεν νομίζω ότι προσέθεσαν στη δημοφιλία του...
ζ) Τέλος, μέτρησε και το γεγονός ότι, καθ' όλην αυτήν τη μακρά προεκλογική εκστρατεία, δεν ακούστηκε από το στόμα του λέξη αυτοκριτικής: σαν να μην ήταν ο ίδιος κορυφαίο στέλεχος του ΠΑΣΟΚ επί δεκαπέντε και πλέον χρόνια, υπουργός σε σημαντικά υπουργεία κλπ.

Θα μου πεις, Μοναδικέ μου Αναγνώστη, ότι είναι απίθανο όλες αυτές οι σκέψεις να πέρασαν από το μυαλό όλων των ψηφοφόρων: μόνο που κάτι τέτοιο δεν ήταν αναγκαίο. Όπως έχουμε ξαναπεί, το "όλον ΠΑΣΟΚ" στην πραγματικότητα αποτελείται από πολλά "επιμέρους ΠΑΣΟΚ", και καθένα από τα παραπάνω λάθη ή ανεπάρκειες του Βενιζέλου είχαν αντίκτυπο σε μέρος του εκλογικού σώματος -λειτουργώντας σωρευτικά, επέφεραν την ήττα και την εκ πρώτης όψεως απροσδόκητη διαφορά: είναι νομίζω σαφές ότι ο Γιωργάκης καρπώθηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου την αρνητική ψήφο στον Βενιζέλο, δεδομένου ότι η υποψηφιότητα Σκανδαλίδη δεν συγκέντρωνε σοβαρές πιθανότητες επιτυχίας.

Το θετικό από όλην αυτήν την ιστορία είναι αυτό που επισημαίνει ο Πάσχος Μανδραβέλης: μια καινούργια, συμμετοχική διαδικασία δοκιμάστηκε στο εσωτερικό ενός μεγάλου κόμματος, και λειτούργησε. Η επιτυχία της διαδικασίας εισάγει καινά δαιμόνια στην έννοια της κομματικής λειτουργίας, και θα έχει ενδιαφέρον να δούμε αν και κατά πόσον οι υπόλοιποι πόλοι του πολιτικού σκηνικού θα ακολουθήσουν. Σε μια εποχή που η δημοκρατική νομιμοποίηση των οργάνων άσκησης εξουσίας γίνεται όλο και ισχνότερη, καθώς ολοένα παρεμβάλλονται ενδιάμεσα στρώματα αντιπροσώπων, η εξέλιξη αυτή έχει τη σημασία της.

Το μεγάλο αρνητικό είναι ότι η εκλογή προέδρου του ΠΑΣΟΚ κατέληξε να είναι επιλογή προσώπου και όχι πολιτικής. Πέρα από διάφορες γενικόλογες διατυπώσεις, πραγματική πολιτική συζήτηση δεν έγινε -σοβαρότερα πολιτικά επιχειρήματα κατά του Παπανδρέου έθεσε ο Σπύρος εδώ, παρά ο Βενιζέλος σε δύο μήνες προεκλογικού αγώνα. Και η διαπίστωση αυτή, Μοναδικέ μου Αναγνώστη, δεν επιτρέπει μεγάλη αισιοδοξία για την επόμενη ημέρα.

Σε χαιρετώ

Χασοδίκης


Υ.Γ.: Τρίτη και 13 σήμερα, θα ήταν παράλειψη να μην εκφράσουμε τις ευχές μας στο τιμώμενο πρόσωπο της ημέρας: κύριε Κωνσταντίνε Μητσοτάκη, χρόνια σας πολλά.

13 σχόλια:

  1. Ενδιαφέροντα και νηφάλια τα σχόλια σου φίλε Χασοδίκη, νομίζω όμως ότι υπάρχει μία παρεξήγηση την οποία αναπαράγει με πειστικό, είναι αλήθεια, τρόπο το σχόλιο του Π.Μανδραβέλη στην Καθημερινή και αφορά στο κατά πόσο η εκλογή ενός αρχηγού απευθείας από το λαό είναι -δική μου η διατύπωση- "μάθημα δημοκρατικής διαδικασίας" που θα έπρεπε να ευαισθητοποιήσει και τα υπόλοιπα κόμματα προς αυτήν την κατεύθυνση.
    Παρόλο που πράγματι λειτούργησε υποδειγματικά η διαδικασία της εκλογής εγώ έχω μείνει με την απορία κατά πόσο είναι μια διαδικασία που παράγει πολιτική,με την έννοια της παραγωγής ιδεών, πολιτικών θέσεων, σύνθεσης απόψεων μέσα από ιδεολογικοπολιτικές "συγκρούσεις". Αυτό είναι το ζητούμενο και όχι η τεχνικά άρτια διεκπεραίωση της διαδικασίας. Η πολιτική απουσίαζε, λοιπόν και, επιπλέον, απαξιώθηκε ακόμη περισσότερο ο ρόλος των ενδιάμεσων οργάνων που κανονικά αντιπροσωπεύουν δημοκρατικά το σύνολο των μελών ενός κόμματος. Με την επιλογή τού να μην εκλεγεί αρχηγός μέσα από το συνέδριο του κόμματος(και μέσα από τις διαδικασίες που προηγούνται αυτού) αλλά απευθείας από ένα εκλογικό σώμα που είναι ολίγον "μπάτε σκύλοι αλέστε", "είδαμε φως και μπήκαμε", "ήρθαμε για τα χαλιά" κλπ. παρακάμπτονται όλες οι άλλες διαδικασίες όπου μπορούν τα μέλη ενός κόμματος που πιστεύουν σε αυτό και εκφράζονται μέσω αυτού να διατυπώσουν πολιτικές θέσεις και μέσα από ένα θεσμοθετημένο διάλογο να παράξουν και μερικές πολιτικές θέσεις.
    Με δυο λόγια μου φάνηκε πολύ λαϊκίστικη (=απολίτικη) η διαδικασία που ακολουθήθηκε και που έυκολα μπορεί να καταλήξει σε δόγματα του τύπου "ισχύς μου η αγάπη του λαού" και τα σκυλιά δεμένα. Αν δεν με απατά η μνήμη μου το μόνο ευρωπαϊκό κόμμα που έχει επιλέξει τέτοια διαδικασία εκλογής αρχηγού είναι το "Εθνικό Μέτωπο" του Λεπέν. Μήπως θα έπρεπε να μας λέει κάτι αυτό;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Συμφωνώ απολύτως μαζί σου Λεωνίδα, εξ ου και η κατακλείδα του σημειώματος περί απουσίας πολιτικής.

    Είναι όμως όφελος -κατά τη γνώμη μου- ότι η διαδικασία στέφθηκε με επιτυχία, πράγμα που απέδειξε ότι το εγχείρημα είναι δυνατόν να ολοκληρωθεί με ομαλό τρόπο (κάτι που δεν είναι αυτονόητο ούτε μπορούσε να το εγγυηθεί κανείς μέχρι το Σάββατο, εξ ου και οι σχετικοί ψίθυροι καθ' όλο το προηγούμενο διάστημα).

    Από εκεί και πέρα, επί της ουσίας: είναι ευθύνη των στελεχών των κομμάτων να προάγουν τον πολιτικό διάλογο και ευθύνη των ψηφοφόρων/φίλων/μελών να τον απαιτήσουν και να τον επιβάλλουν. Στην προκειμένη περίπτωση αυτό δεν συνέβη (κατά τη γνώμη μου σχεδόν καθόλου, κατά άλλες γνώμες όχι στον επιθυμητό βαθμό).
    Το μοντέλο αυτό ακολούθησε πρόσφατα και η Ιταλική Σοσιαλδημοκρατία, ασφαλώς σηκώνει (και χρειάζεται) βελτίωση, αλλά νομίζω ότι κινείται σε σωστή κατεύθυνση.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Σε αντιδιαστολή, ας κρατήσουμε στο πίσω μέρος του μυαλού μας ότι σήμερα ένα μεγάλο μέρος της άσκησης εξουσιών που μας επηρεάζουν άμεσα έχει ανατεθεί σε όργανα όπως ο Διευθυντής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, π.χ., η δημοκρατική νομιμοποίηση των οποίων είναι ελάχιστη: μεταξύ των "εξουσιαζομένων" και του "εξουσιαστή" (συμβατικοί οι όροι, συγχωρέστε με) μεσολαβούν τόσα επίπεδα αντιπροσώπων που η ίδια η αντιπροσώπευση τίθεται υπό αμφισβήτηση.

    Σε μοντέλα άμεσης δημοκρατίας είναι προφανώς αδύνατον να ξαναπάμε, αλλά θεωρώ ότι κάποιες κινήσεις εξισορροπητικές της πιο πάνω τάσης είναι καλοδεχούμενες...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Συμφωνώ μαζί σου. Θα ήθελα μόνο να προσθέσω ότι η όλη διαδικασία και το ζητούμενο, δηλαδή ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ για πολλούς δεν είχε και τόσο μεγάλη σημασία. Οι θέσεις και οι ιδεολογίες ακολουθούν την τύχη της διεθνούς αγοράς σοσιαλδημοκρατίας με αποτέλεσμα πολλοί σκεπτόμενοι άνθρωποι να παραμένουν απαθείς. Και να απέχουν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ελένη

    Έτσι είναι. Και θα έλεγα ότι το πρόβλημα αυτό δεν αφορά μόνο την σοσιαλδημοκρατία αλλά διατρέχει όλους τους χώρους, ιδιαίτερα δε την αριστερά πέραν της σοσιαλδημοκρατίας.
    Κι ακόμα, ότι στο δικό μου το βρώμικο μυαλό το πρόβλημα αυτό με εκείνο που περιγράφω δυο σχόλια πιο πάνω συνδέονται...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Φίλε Χασοδίκη
    έχεις ένα δίκιο όταν λες ότι πολλοί φορείς εξουσίας σήμερα στερούνται δημοκρατικής νομιμοποίησης, και συνεπώς διαδικασίες που αναβαθμίζουν τη λαΪκή συμμετοχή είναι ελπιδοφόρες. Πλην όμως, έχει και ο Λεωνίδας περισσότερο δίκιο όταν λέει ότι η τρέχουσα διαδικασία στο ΠΑΣΟΚ είναι "μπάτε σκύλοι αλέστε". Για την ευρεία δημοκρατική συμμετοχή και την αντίστοιχα ευρεία δημοκρατική νομιμοποίηση του προέδρου του ΠΑΣΟΚ θα αρκούσε η εκλογή του από το σύνολο των μελών του κόμματος. Το να συμμετέχει ο κάθε πικραμένος (δηλαδή: ακόμα και οι οπαδοί άλλων κομμάτων), στην πραγματικότητα νοθεύει την εκλογή. Και μάλιστα η νοθεία δεν είναι μόνο σε διαδικαστικό επίπεδο (= δηλ. η πιθανότητα να στείλει το αντίπαλο κόμμα οπαδούς του για να ψηφίσουν τον πιο ανίκανο υποψήφιο), αλλά και σε βαθύτερο, πολιτικό επίπεδο: Τα κόμματα είναι θεσμοί της δημοκρατίας και ο ρόλος τους είναι να εκφράζουν μια συγκεκριμένη συνομάδωση πολιτικών θέσεων / ιδεών, όπως τις ενστερνίζονται συγκεκριμένοι πολίτες και κοινωνικές δυνάμεις. Είναι εύλογο επομένως να περιέχουν το "μερικό", και όχι το "όλο" των πολιτικών δυνάμεων της χώρας: επεξεργάζονται και διατυπώνουν την πολιτική πρόταση του "μέρους" που φιλοδοξεί να γίνει αποδεκτό ως πλειοψηφία από το "όλο". Η ανάδειξη της ηγεσίας τους πρέπει να γίνεται με τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι αντιπροσωπευτική των πολιτικών δυνάμεων που εκφράζουν. Το σύνολο της κοινωνίας θα έχει στη συνέχεια, στις βουλευτικές εκλογές, την ευκαιρία να κρίνει τις προτάσεις των επιμέρους κομμάτων και της ηγεσίας που αυτά (δηλαδή τα μέλη τους) επέλεξαν. Αντίθετα τώρα, με τη συμμετοχή ολόκληρου του κοινωνικού σώματος στην εκλογή του αρχηγού ενός κόμματος, έχουμε σχήμα πρωθύστερο και στην πραγματικότητα νοθεύεται η πολιτική πρόταση που θα παρουσιαστεί στο σύνολο της κοινωνίας. Φοβάμαι ότι κάτω από το μανδύα της "πρωτοφανούς δημοκρατικής διαδικασίας" κρύβεται η απονεύρωση της πολιτικής...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Σπύρο

    Σωστή και αυτή η ένσταση. Ασφαλώς η όλη ιδέα χρειάζεται επεξεργασία και βελτίωση, trial and error. Εν τοις πράγμασι πάντως δεν νομίζω ότι τίθεται θέμα νόθευσης του αποτελέσματος στην συγκεκριμένη περίπτωση (η συμμετοχή δεν ήταν πια και τόσο εξωπραγματική ώστε να συμπεράνουμε ότι υπήρξε μαζική προσέλευση ψηφοφόρων άλλων κομμάτων).
    Κι εγώ συμφωνώ πάντως ότι τα κριτήρια συμμετοχής στη διαδικασία πρέπει να είναι πιο σαφή: αυτά τα "μέλη-φίλοι-συμπαθούντες" κλπ. θυμίζουν λίγο από Big Brother...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ο πατέρας μου, μέλος του ΠΑΣΟΚ, όταν τον ρώτησα ποιον θα ψηφίσει, είπε: "Παπανδρέου, διότι είναι της ...οικογένειας"!

    Καλά, κι ο Βενιζέλος χάθηκε να πει ότι είναι νόθος εγγονός του Ελευθερίου Βενιζέλου;

    Εδώ ο Παπαθεμελής το παίζει απόγονος του Λιονάιντας...

    doctor

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. A, το περί "γονικής παροχής" το είδα σε γελοιογραφία του ΚΥΡ.

    doctor

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Έχω μια απορία, ίσως λίγο απλοϊκή: αφού και οι δύο υπήρξαν υπουργοί επί σειράν ετών και αφού και οι δύο ήταν καταφανώς αποτυχημένοι, γιατί οι πασόκοι συγχωρούν μόνο τον Γιώργο; Τους ξυπνάει το πατρικό φίλτρο και λένε "νέος είναι, θα μάθει"; Ως υπουργός Πολιτισμού ο ένας και ως Υπουργός Παιδείας και μετέπειτα Εξωτερικών ο άλλος, αποδείχτηκαν όχι απλώς άχρηστοι αλλά και επιζήμιοι! Γιατί τελοσπάντων ψηφίζουν τον πιο ψόφιο;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. doctor

    Δεν φαντάζομαι να εννοούσε της δικής σας οικογένειας :)
    Το περί γονικής παροχής υποθέτω ότι θα το έχουν σκεφτεί και πολλοί άλλοι μαζί με τον ΚΥΡ.

    Λωτοφάγε

    Δεν νομίζω ότι το κριτήριο των εκλογέων ήταν να διαλέξουν τον λιγότερο αποτυχημένο, ούτε ότι το πλήθος των ΠΑΣΟΚων συμμερίζονται την άποψή σου για τις υπουργικές θητείες των υποψηφίων.
    Όσο για την ηλικία, ο Βενιζέλος είναι πέντε χρόνια μικρότερος από τον Γιωργάκη: μπορεί ο κόσμος να σκέφτηκε "νέος είναι ακόμα, θα έχει ευκαιρίες"!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Ευχαριστώ, αγαπημένε μου συγγραφέα.

    Είναι φανερό ότι μεταξύ μας υπάρχει μια χημεία, γιατί να το κρύψομεν άλλωστε!

    Ο αναγνώστης σου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Μπρρρρρ!!!!

    Ανώνυμε αναγνώστη, δεν είναι αστεία αυτά!

    Τι θες τώρα, να μου καεί το τροφοδοτικό και να μου χτυπήσει ο σκληρός ταυτοχρόνως;

    :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Ενστάσεις και ισχυρισμοί
κατατίθενται μόνον εγγράφως
(Χασοδίκειος Πολιτική Δικονομία, άρθρον 228)