Ή στραβός ειν' ο γιαλός...

Πιάνοντάς το από εκεί που το άφησε ο Old boy:

Ναι, λοιπόν, προφανώς δεν είμαστε μόνο εμείς που στραβά αρμενίζουμε. Είναι και ο γιαλός στραβός. Όμως δεν πρόκειται να ισιώσει ούτε με ευχολόγια, ούτε με εξυπνάδες όπως αυτή που αμόλησε ο εκπρόσωπος του Όλι Ρεν, "και ποια είναι δηλαδή αυτή η Standard & Poor's;".

Η σημαντικότερη ίσως παράμετρος αυτής της κατάστασης που ζούμε τον τελευταίο καιρό, όχι μόνο εμείς στην Ελλάδα αλλά σχεδόν όλη η Ευρώπη και ο υπόλοιπος κόσμος, είναι η αδυναμία μας να κατανοήσουμε τους παράξενους μηχανισμούς με τους οποίους λειτουργούν "οι αγορές". Κοντεύει να γίνει κοινή συνείδηση, αν δεν έχει γίνει ήδη, ότι οι περίφημες αγορές είναι κάτι σαν τους σεισμούς ή τις πλημμύρες, ένα φαινόμενο που υπακούει σε δικούς του νόμους και που βρίσκεται από χέρι έξω και πάνω από κάθε δυνατότητα ελέγχου.

Φυσικά και δεν είναι έτσι τα πράγματα. Αυτό το παιχνίδι που παρακολουθούμε με ανοιχτό το στόμα δεν προέκυψε από παρθενογένεση: είναι αποτέλεσμα συγκεκριμένων πολιτικών επιλογών που πραγματοποιήθηκαν σε διεθνές επίπεδο μέσα από μια διαδικασία που κρατάει κάμποσα χρόνια. Διαφορετικές παρτίδες όμως, του ίδιου πάντα παιχνιδιού, παίζονταν όλα αυτά τα χρόνια και αλλού: στην Αϊτή, ας πούμε, που τόσο μας συγκίνησε όταν ισοπεδώθηκε από τον εγκέλαδο αλλά που την είχαμε γραμμένη όσο την ισοπέδωναν "οι αγορές". Στη Γουατεμάλα, στην Ινδία, στο Μπαγκλαντές, στη Ρουάντα -you name it. Όσο όμως το αγγούρι ήταν μακριά από τον δικό μας κώλο, και με το συμπάθειο ε, δεν μας απασχολούσε ιδιαίτερα. Και δεν μιλάω μόνο για μας τους Έλληνες, μιλάω γενικότερα.

Ξαφνικά, όμως, στο αποχαλινωμένο μπιλιάρδο που παίζουν οι αγορές μοιράζοντας τις σπόντες τους σε όλον τον πλανήτη, έτυχε μια σπόντα να κάτσει και σε μας. Εμάς που, όσο είχαμε τη δυνατότητα να δανειζόμαστε φτηνά για να αγοράσουμε (σε τιμή-έκπληξη) το τελευταίας τεχνολογίας κινητό, που το κατασκευάζουν ίσως δωδεκάχρονα παιδιά στην Ταϊβάν για τρεις πεντάρες το μήνα, δεν μας πείραζε το μπιλιάρδο. Μπορεί να μας άρεσε κιόλας να το χαζεύουμε. Τώρα όμως μας πειράζει.

Κι όμως, κανείς δεν μας είχε υποσχεθεί ότι τα πράγματα θα είναι πάντα έτσι, ότι αυτές οι αποχαλινωμένες, αυτόνομα και αυθαίρετα κινούμενες αγορές δεν θα τα βάλουν ποτέ μαζί μας. Εμείς μόνοι μας το είχαμε πιστέψει, μέσα στη γλυκιά αποχαύνωση της υλικής μας ευμάρειας. Η κρίση λοιπόν έρχεται τώρα σαν δίκαιη τιμωρία μας -και δεν μιλάω από ηθική σκοπιά. Μιλάω από πολιτική σκοπιά. Αφού εγκαταλείψαμε την πολιτική, σκέψη και πράξη, αφού αφήσαμε αυτό το παιχνίδι να εξελίσσεται μόνο του όσο παιζόταν μακριά από την πόρτα μας, ήρθε η ώρα το τέρας που κατασκευάσαμε (ή επιτρέψαμε να κατασκευαστεί) να γυρίσει και να μας φάει.

Με λίγα λόγια, ο γιαλός δεν στράβωσε τώρα. Ήταν στραβός από καιρό, κι αν εμείς δεν το είχαμε καταλάβει ήταν γιατί κι εμείς στραβά αρμενίζαμε. Κι αν το χωνέψουμε αυτό κάποια στιγμή, ίσως και να κάνουμε ένα βηματάκι παραπέρα.


.