15 Ιανουαρίου 2010

Ο κροκόδειλος που κλαίει

Συγκλονισμένος ο πλανήτης παρακολουθεί το δράμα του λαού της Αϊτής. Γέμισαν οι οθόνες των τηλεοράσεων και των υπολογιστών από δραματικά ρεπορτάζ με ορφανά παιδάκια να τριγυρνάνε μέσα στα συντρίμμια και με ανθρώπους απελπισμένους που μέσα σε μια στιγμή έχασαν σπίτι, οικογένεια και βιος.

Μέχρι προχτές, βέβαια, στ' αρχίδια του του υπόλοιπου πλανήτη για την Αϊτή και τα προβλήματά της. Χτες έσπευσαν όλοι οι έγκυροι τηλεοπτικοί φωστήρες να μας ενημερώσουν ότι πρόκειται για τη φτωχότερη χώρα του δυτικού ημισφαιρίου, μια χώρα που μαστίζεται από ακραία φτώχεια και αμορφωσιά, που η ιστορία της είναι γεμάτη από πραξικοπήματα, πολιτική αναταραχή, ξένες επεμβάσεις, και σαν να μην έφταναν όλα αυτά κάθε τρεις και λίγο σκάνε απάνω στην καμπούρα της και όλοι οι κυκλώνες της Καραϊβικής. Και τώρα ο Εγκέλαδος.

Μήπως δεν ξέραμε; Μα αυτό δεν είναι δικαιολογία. Γιατί τα στοιχεία υπήρχαν, ήταν εκεί, να, δυο κλικ μακριά, τα έχει η γαμημένη η wikipedia, αρκεί να θες να τα δεις. Αλλά δεν θέλαμε, δεν μας ένοιαζε βρε αδερφέ. Κι εγώ μαζί -μη νομίσει κανείς ότι βγάζω την ουρά μου απ' έξω.

Για κάποιον αδιευκρίνιστο λόγο, το να πεθαίνουν χιλιάδες άνθρωποι εξαιτίας ενός σεισμού ή κάποιας άλλης φυσικής καταστροφής μας φαίνεται ιδιαιτέρως τραγικό, ίσως γιατί σαν γεγονός φτιάχνει νούμερα μεγάλα και στρογγυλά, που γράφουν καλά στα πρωτοσέλιδα και κάνουν εντύπωση. Ενώ αν οι ίδιοι άνθρωποι πεθαίνουν, όχι μονοκοπανιά όπως με τον σεισμό, αλλά λίγοι λίγοι, μέρα με τη μέρα, από φτώχεια, από πείνα, από αρρώστειες που ο πολιτισμένος κόσμος έχει εξουδετερώσει εδώ και χρόνια, από μολυσμένο νερό, από τάγματα θανάτου, κανείς δεν εντυπωσιάζεται, κανείς δεν σκανδαλίζεται, λίγο πολύ το θεωρούμε φυσιολογικό, υπάρχουν λαοί που φτιάχνουν την ιστορία και λαοί που την υφίστανται, και προφανώς αποδεχόμαστε ότι το ιστορικό, κοινωνικό, πολιτικό, γεωγραφικό πεπρωμένο μιας χώρας σαν την Αϊτή είναι να ψωμολυσσάει και να τρώει τις σάρκες της εις τον αιώνα τον άπαντα.

Φτάνει όμως ένας σαρωτικός σεισμός και η ευαισθησία του πολιτισμένου κόσμου αφυπνίζεται, τρέχουν οι ρεπόρτερ με τις κάμερες, γεμίζουν τα μπλογκ με αναφορές, το twitter με hashtags #haiti, εκκλήσεις για "ανθρωπιστική βοήθεια" από παντού. Μέχρι προχτές, πάω στοίχημα ότι ο μισός πλανήτης μπέρδευε την Αϊτή με την Ταϊτή -αλλά σε δυο μέρες θά 'χουν φτιαχτεί κορδελάκια με τα χρώματα της αϊτινής σημαίας, να τα κοτσάρουμε όλοι στα άβατάρ μας και να δείξουμε πόσο συγκλονισμένοι είμαστε από το ανθρώπινο δράμα του αϊτινού λαού. Και μετά, you know the drill, αποστολές τροφίμων, λογαριασμοί στην Εθνική Τράπεζα για την ενίσχυση των σεισμοπαθών, κάτι αντίσκηνα που είχαμε περίσσεμα θα τα στείλουμε για τους άστεγους, να μαζέψουμε και τα παλιά μας ρουχαλάκια. Πιο ύστερα θα στήσουμε και κανα-δυο τηλεμαραθώνιους, όλοι πρέπει να δώσουμε κάτι από το υστέρημά μας, να βοηθήσουμε τον δοκιμαζόμενο λαό της Αϊτής, εμπρός, να δείξουμε πόσο φιλεύσπλαχνοι είμαστε, στόχος τα τρία, πέντε, δέκα εκατομμύρια ευρώ, δώστε και σώστε. Ό,τι έχετε ευχαρίστηση, δεν πειράζει, ας είναι και ληγμένα τα τρόφιμα, ας είναι και σαπισμένα τα κοτόπουλα, αλληλεγγύη, σημασία έχει η χειρονομία κι όχι το αποτέλεσμα.

Παράλληλα, βέβαια, σε μια βδομάδα, δέκα μέρες το πολύ, το θέμα θα έχει φύγει από τα πρωτοσέλιδα. Σ' ένα μήνα θα πιάνει μάξιμουμ ένα μονόστηλο στα "Διεθνή", στο τέλος του χρόνου μια σύντομη αναφορά στην ειδησεογραφική ανασκόπηση της χρονιάς. Μετά τέλος, ας γίνονται δύο πραξικοπήματα το χρόνο στην Αϊτή, εμείς δεκάρα δεν θα δίνουμε, ούτε καν που θα το μαθαίνουμε.

Η τραγική ειρωνία της εξέλιξης του ανθρώπινου πολιτισμού: την ίδια ζημιά που προκαλεί στην Αϊτή και την κάθε Αϊτή ένας σεισμός, φυσικό φαινόμενο που δεν μπορούμε να ελέγξουμε, την προκαλεί -ενίοτε στο πολλαπλάσιο- ο άνθρωπος με την άγνοιά του, την αδιαφορία του, την υψηλή πολιτική, τους διεθνείς οργανισμούς και όλους τους άλλους ευφημισμούς που έχουμε επινοήσει για να μασκαρέψουμε την αθλιότητά μας, φαινόμενο κοινωνικό και πολιτικό, που μπορούμε να το ελέγξουμε. Αλλά δεν θέλουμε. Μας βολεύει καλύτερα έτσι. Μας δίνει και την ευκαιρία να νιώσουμε σπλαχνικοί και ανώτεροι όταν τελικά χτυπήσει ο Εγκέλαδος, η φωτιά, ο τυφώνας Κατρίνα, κι εμείς μπορούμε να συνεισφέρουμε αραγμένοι στον καναπέ μας, μπροστά στην οθόνη, με ένα τηλεφώνημα.

Γι' αυτό λοιπόν να με συμπαθάτε, αλλά δεν θα πάρω άλλο από το πιάτο του συγκλονισμένου πλανήτη. Τον κυνισμό και την αδιαφορία που μοιράστηκα με όλους τους άλλους μέχρι σήμερα, ναι, τα παραδέχομαι, και δυστυχώς δεν υπάρχει τρόπος να τα αλλάξω. Την υποκρισία και τα κροκοδείλια δάκρυα όμως μπορώ να τα αποφύγω, και θα το κάνω.


.

14 σχόλια:

  1. Χασοδίκη, εδώ υπάρχουν κοινωνικοί επιστήμονες (ο Αλλάχ να κάνει "κοινωνικούς" κάτι τέτοιους τύπους που γράφουν την κοινωνία μεταξύ αφαλού και γονάτων) που ασπάζονται εντελώς αυτό που σωστά περιγράφεις "υπάρχουν λαοί που φτιάχνουν την ιστορία και λαοί που την υφίστανται" - τι να σου κάνει ο υπόλοιπος κόσμος...
    Πάντως τουλάχιστον οι δυτικοευρωπαίοι ναι μεν δεν έκαναν τόσο χρόνια τίποτα παραπάνω από εμάς για την Αϊτή, αλλά τουλάχιστον γνώριζαν την ύπαρξή της. Μπορεί να φταίει και το αποικιοκρατικό τους παρελθόν, αλλά τα ΜΜΕ της Βρετανίας ή της Γαλλίας δίνουν τουλάχιστον λίγο παραπάνω χρόνο στα διεθνή θέματα. Στην Ελλάδα, αν δεν είναι κάτι που (υποτίθεται ότι) μας ενδιαφέρει άμεσα (π.χ. πόσο "Τουρκόφιλος" είναι υποτίθεται ο νέος Αμερικανός πρόεδρος και πόσο "αδιάλλακτος" ο νέος πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ), μην πω πού το γράφουμε...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Σωστά όλα αυτά φίλε Χασοδίκη, αλλά όπως όλοι μας, έτσι και σύ, ζείς με την δική σου συνείδηση. Και αυτή μετράει για να κοιμόμαστε τα βράδια ήσυχοι. Είμαι σίγουρος πως η εθελοντική σου δουλειά στην Ινδία σου γέμισε καπως τη ζωή. Δεν έχει σημασία πώς, αλλα έτσι είναι, η προσωπική μας στάση μετράει. Η Αιτή θα είναι ανοιχτή και στο μέλλον για ανθρωπιστική εθελοντική προσφορά. Οπως και άλλα μέρη του κόσμου. Πρίν μία ώρα που πήγα για να πάρω έναν καφέ απο κάποιο τοπικό μαγαζί, είδα ενα τροχόσπιτο του ερυθρού σταυρού να παίρνει αίμα απο εθελοντές. Στην ουρά καθόταν ακόμα και 70άρηδες. Ωραίο δεν είναι;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Έχεις δίκιο αγαπητέ Χασοδίκη, να στηλιτεύεις τη συλλογική συμεριφορά. Ομως, ο ανεπτυγμένος κόσμος δεν είναι "ένα πράγμα όλοι". Είναι η σύνθεση χιλιάδων δυνάμεων. Και δεν μπορείς να αγνοήσεις τη δύναμη ενός γεγονότος, τόσο δυνατού...

    Στη δουλειά μου αυτός ο προβληματισμός δεν είναι καινούργιος. Γιατί ας πούμε αναφερόμαστε σε ένα δυστύχημα με 10, 20 ή 50 θύματα - και όχι κάθε μέρα σε έναν-έναν τους νεκρούς από τα τροχαία στοςυ τριτοκοσμικούς μας δρόμους, που μπορεί να είναι 10 χιλιάδες το χρόνο;

    Όπως και να το κάνεις τα Τέμπη ήταν θέμα - όσο κι αν σκοτώνονται σε ένα μήνα οι διπλάσιοι. Ίσως η υπερβολίκή προβολή είναι κι ένας τρόπος να αλλάξει μια πολιτική, να παρθούν μέτρα, να μην περάσει κάτι απαρατήρητο...

    Επανέρχομαι στην αρχή: Υπάρχει και η ατομική ευθύνη του καθενός. Και η συνειδητοποίηση που προσφέρει κέθε νέα (τραγική) εμπειρία είναι ίσως βοηθητική για "κάποια" βήματα, έστω μέσα στα μυαλά μας...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Τα ειπες όλα και δεν έχω κάτι να προσθεσω. Αν ημανε ρομαντικος θα ελεγα πως αυτο το συμβαν ειναι μια ευκαιρια γενικοτερης ευαισθητοποιησης και αλλαγης πολιτικης ..... αλλα μπαααααααα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Γιατί βρε; Τώρα θέλουμε να τα δούμε; Απλά τη συνείδησή μας ησυχάζουμε, «συλλυπούμενοι» τους παθόντες!

    Ενώ όταν το ανθρώπινο χέρι φταίει, πετάμε ένα: έτσι είναι, ή ένα όλοι φταίμε, και μέσα από το μοίρασμα της συνενοχής απενοχοποιούμαστε και εμείς, αλλά και αυτοί που πραγματικά φταίνε με τις πράξεις και τις αποφάσεις τους.

    Κάποτε μοιράζαμε τη χαρά για να πολλαπλασιαστεί και τη λύπη για να ελαττωθεί, τώρα «μοιράζουμε» λεκτικά την ενοχή και απλά προχωράμε, που χρόνος για συναισθήματα;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Αποδέχομαι την ενοχή μου. Ελάχιστα πράγματα γνώριζα για την Αϊτή μέχρι προχθές.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. δεν έχεις άδικο σε όσα λές, όμως δεν νομίζω πως μπορούμε να μείνουμε και εντελώς αδιάφοροι εξαιτίας αυτού.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Προφανώς δεν λέω να μείνουμε αδιάφοροι, και προφανώς καταλαβαίνω πως δεν μπορεί ο καθένας από εμάς να σηκώνει το βάρος όλου του Κόσμου στις πλάτες του -θα είχαμε παραφρονήσει.

    Όμως η υπερβολή των θρήνων σε μια τέτοια περίσταση μου μυρίζει υποκρισία, ειδικά όταν "καθοδηγείται" από τα ΜΜΕ και τις κυβερνήσεις. Αγαπητή k2, δες αν έχεις χρόνο τα ξενόγλωσσα άρθρα στα οποία λινκάρω, θα ανακαλύψεις ενδιαφέροντα πράγματα για το πώς οι Γάλλοι, ας πούμε, μια που τους αναφέρεις, οδήγησαν (όχι μόνοι τους, αλίμονο) την Αϊτή στο σημερινό της χάλι.

    Τουλάχιστον, ας έχουμε συναίσθηση πως η όποια βοήθεια προσφέρουμε τώρα είναι κάτι ελάχιστο που φτάνει αργά, ότι κάπου εκεί έξω στον κόσμο ετοιμάζεται η επόμενη τραγωδία της επόμενης Αϊτής, κι ότι μόνο αν αλλάξουν ριζικά πάαααρα πολλά πράγματα μπορεί να αποφευχθεί. Κι από κει και πέρα, ας κάνουμε ό,τι νομίζει καλύτερο ο καθένας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Δηλαδή πρέπει τα πράγματα να φτάσουν στο...ΑΜΗΝ για να ενδιαφερθεί ο κόσμος για κάποιες χώρες και να τις βοηθήσει...
    Τον υπόλοιπο καιρο....ή τις γράφει εκεί που δεν πιάνει μελάνι ή...τις υπονομεύει με το γάντι,υποδουλώνοντάς τις και καθιστώντας τες ανύμπορες να αντιδράσουν(οπότε έρχεται ο ΜΕΓΑΣ ΣΩΤΗΡΑΣ ΤΟ ΔΝΤ και τους αλλάζει τα πετρέλαια)(το πετρέλαιο το πραγματικό και όλους τους άλλους πόρους, τους έχουν από καιρό βάλει στο χέρι κάτι επιτήδειοι)(κάνω λάθος???)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Δεν κατάλαβα δηλαδή και ποια ειναι η θεση, η πρόταση? Σωστα όλα αυτά περι χρονίζοντος προβλήματος πείνας και φτώχειας και σωστό το οτι πρέπει να υπάρξουν μέτρα και πολιτικές με μακροπρόθεσμα οφέλη για αυτές τις χώρες αλλά αυτό δεν σημαίνει οτι πρέπει να μην κανει τίποτα ο κόσμος οταν υπάρχει φυσική καταστροφή. Τέτοιες κυνικές προσεγγίσεις που μπορεί να έχουν προέλθει βέβαια απο την υπερεκμετάλευση του φιλότιμου και της ανθρώπινης ευαισθησίας, οδηγούν όμως σε επικίνδυνη απάθεια και ισοπέδωση τελικά, και δεν με βρίσκουν καθόλου σύμφωνη. Διαμαρτυρία χωρίς πρόταση δεν ειναι εποικοδομητική κατ' εμέ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Δεν κατάλαβα δηλαδή και ποια ειναι η θεση, η πρόταση? Σωστα όλα αυτά περι χρονίζοντος προβλήματος πείνας και φτώχειας και σωστό το οτι πρέπει να υπάρξουν μέτρα και πολιτικές με μακροπρόθεσμα οφέλη για αυτές τις χώρες αλλά αυτό δεν σημαίνει οτι πρέπει να μην κανει τίποτα ο κόσμος οταν υπάρχει φυσική καταστροφή. Τέτοιες κυνικές προσεγγίσεις που μπορεί να έχουν προέλθει βέβαια απο την υπερεκμετάλευση του φιλότιμου και της ανθρώπινης ευαισθησίας, οδηγούν όμως σε επικίνδυνη απάθεια και ισοπέδωση τελικά, και δεν με βρίσκουν καθόλου σύμφωνη. Διαμαρτυρία χωρίς πρόταση δεν ειναι εποικοδομητική κατ' εμέ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Άννα η πρόταση είναι λίγα σχόλια πιο πάνω: ας κάνει ό,τι νομίζει καλύτερο ο καθένας. Μόνο χωρίς ψευδαισθήσεις (λέω εγώ...).

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Ενστάσεις και ισχυρισμοί
κατατίθενται μόνον εγγράφως
(Χασοδίκειος Πολιτική Δικονομία, άρθρον 228)