Το ταβάνι

Την ώρα που η καινούργια κυβέρνηση ψάχνει να βρει τον πάτο στο βαρέλι της εθνικής οικονομίας και η καινούργια αξιωματική αντιπολίτευση ψάχνεται να ξαναβρεί αρχηγό, έχει ίσως κάποιο ενδιαφέρον να ασχοληθούμε με τα κόμματα της ελάσσονος αντιπολίτευσης και τις εκλογικές τους επιδόσεις.

Κοινό σημείο και των τριών "μικρών" κομμάτων του Κοινοβουλίου είναι ότι το αποτέλεσμα που πέτυχαν στις εκλογές δεν ήταν και τίποτα σπουδαίο. Εδώ μπορεί κανείς να φέρει αντίρρηση και να πει ότι το ΛάΟΣ αύξησε σημαντικά τα ποσοστά του και ως εκ τούτου πρέπει να θεωρηθεί εκ των νικητών: τυπικά θα έχει δίκιο, αλλά ουσιαστικά όχι. Σε σχέση με το ξεπέταγμα των Ευρωεκλογών, ο Καρατζαφέρης τσίμπησε μόνο 20.000 ψήφους παραπάνω, αν και η αποχή ήταν μειωμένη κατά σχεδόν 1.800.000 ψηφοφόρους. Αν συνυπολογίσουμε και τις εντυπωσιακές απώλειες του άλλου συγκατοίκου της πολυκατοικίας, της ΝΔ δηλαδή, το ποσοστό του Συναγερμού δεν είναι δα και τόσο εντυπωσιακό, ασχέτως αν ο πονηρός Καρατζαφέρης το παρουσίασε σαν μεγάλη νίκη, γιατί λέει θα μπορεί με τους 15 βουλευτές του να απαιτήσει ονομαστική ψηφοφορία στη Βουλή (= κάτι τρέχει στα γύφτικα).

Στην πραγματικότητα, οι εκλογές αυτές κατέδειξαν τα όρια των κομμάτων διαμαρτυρίας. Και, είτε θέλουν να το παραδεχτούν είτε όχι, και τα τρία κόμματα της ελάσσονος αντιπολίτευσης σαν κόμματα διαμαρτυρίας λειτουργούν, κι έτσι τα βλέπει και το εκλογικό σώμα (το μεγαλύτερο μέρος του, έστω).

Κατά τη διάρκεια της κυβερνητικής θητείας οποιουδήποτε από τα δύο μεγάλα κόμματα, τα μικρά μπορούν να κερδίζουν την υποστήριξη ευρύτερων κοινωνικών στρωμάτων χάρη στην αντιπολιτευτική τους γραμμή σε συγκεκριμένα θέματα (που τα κάνουν σημαία), άσχετα αν η γραμμή αυτή είναι ουσιαστική ή απλώς λαϊκίστικη. Όταν όμως έρχεται η ώρα της κάλπης, το βασικό ζητούμενο είναι πώς θα κυβερνηθεί αυτό το ρημάδι από τη Δευτέρα το πρωί. Και στο σημείο αυτό, τα μικρά κόμματα συνήθως είτε δεν έχουν καν πρόταση, είτε έχουν, αλλά κανείς δεν την παίρνει στα σοβαρά.

Τι έλεγε ας πούμε το ΚΚΕ πριν από τις εκλογές; Στηρίξτε μας εμάς για να έχει δυνατή φωνή ο λαός στο Κοινοβούλιο και μη σας νοιάζει για την κυβέρνηση, στην ανάγκη θα τα βρουν ΠΑΣΟΚ-ΝΔ μεταξύ τους. Μα είναι σοβαρή πολιτική πρόταση αυτή; Σου λέει ο ψηφοφόρος, ωραία, και έτσι να γίνει, γιατί είναι τόσο σημαντικό να στηρίξω το ΚΚΕ; Για να κάνει αντιπολίτευση με 20 βουλευτές σε μια κυβέρνηση που θα τη στηρίζουν 240; Και τι θα πετύχει παραπάνω απ' ό,τι αν είχε 17 βουλευτές δηλαδή;

Τα ίδια λίγο-πολύ ισχύουν και για τα υπόλοιπα κόμματα. Στις εκλογές όπου το πρώτο, κύριο και σχεδόν μοναδικό θέμα της ατζέντας ήταν η οικονομία, ο Καρατζαφέρης το μόνο που είχε να προτείνει ήταν να βγουν τα κρυμμένα μαύρα λεφτά απ' τα μπαούλα. Ε, πώς να τον πάρεις στα σοβαρά; Δεν χρειάζεται να είναι κανείς οικονομολόγος για να καταλάβει ότι τέτοιες προτάσεις είναι για γέλια. Ενώ στις Ευρωεκλογές, θυμίζω, που το μεταναστευτικό είχε βρεθεί (συγκυριακά ή όχι, λίγη σημασία έχει) ψηλά στην ατζέντα, το ΛάΟΣ εκμεταλλεύτηκε εύκολα τα φοβικά σύνδρομα και κατέγραψε ραγδαία άνοδο των ποσοστών του.

Βέβαια, για να είμαστε ειλικρινείς, εγώ προσωπικά δεν δίνω πεντάρα για το ΛάΟΣ. Εν τέλει, δεν περιμένει κανείς τίποτα περισσότερο από ένα κόμμα που έτσι δημιουργήθηκε και έτσι παραμένει, με μόνο του όπλο τον λαϊκισμό, να προσπαθεί να τσιμπήσει ψηφαλάκια από παντού. Πολιτική πρόταση δεν πρόκειται να διαμορφώσει, ας περάσουν κι άλλα χίλια πεντακόσια χρόνια. Η αριστερά όμως;

Στον Περισσό πήραν μια ελαφρά κρυάδα με τη μείωση του ποσοστού αλλά δεν φαίνεται να πτοήθηκαν. Η συντρόφισσα Αλέκα γνωμάτευσε ότι η εκλογική επίδοση του Κόμματος είναι αναντίστοιχη με την πραγματική του επιρροή στην κοινωνία, και τέλος. Αυτό βεβαίως δεν είναι ερμηνεία αλλά (ας πούμε) διαπίστωση -για να μην πούμε ότι είναι αξίωμα, που το ΚΚΕ μας ζητά να το δεχτούμε χωρίς απόδειξη. Ακόμα κι αν αυτή η αναντιστοιχία πράγματι υπάρχει, το προφανές ερώτημα είναι πού οφείλεται. Αυτό το ερώτημα το Κόμμα δεν ενδιαφέρεται να το απαντήσει: οι εργαζόμενοι, λέει, πάθανε αρνητική μετάκληση συνείδησης. Λήξις. Όποιος κατάλαβε κατάλαβε, κι όποιος δεν κατάλαβε είναι πράκτορας της πλουτοκρατίας και νεροκουβαλητής στο μύλο της αντίδρασης.

Ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ, από την άλλη, υποδέχτηκε το 4,6 % με ανακούφιση και ίσως με κάποια ικανοποίηση. Αν μη τι άλλο, δεν είναι τόσο μακρινές οι εποχές και οι εκλογές που στην Κουμουνδούρου χαροπαλεύανε με το όριο του 3 %, και τρώγανε τα νύχια τους μέχρι τα ξημερώματα, να μπει η Β' Αθηνών στο σύστημα να δούνε αν μπαίνουνε στη Βουλή ή όχι. Με δεδομένη την κατάσταση του ΣΥΡΙΖΑ λίγες εβδομάδες πριν τις εκλογές, το αποτέλεσμα θεωρήθηκε μια μικρή επιτυχία και ίσως δικαιολογημένα. Για όποιον θέλει να βλέπει το ποτήρι μισογεμάτο. Για όποιον θέλει να το βλέπει μισοάδειο, η πρόοδος του Συνασπισμού μέσα σε μια δεκαετία, από το τρία-κόμμα-κάτι στο τέσσερα-κόμμα-κάτι, δεν είναι και πολύ ελπιδοφόρα επίδοση: με αυτούς τους ρυθμούς, θα χρειαστεί ολόκληρος ο 21ος αιώνας μέχρι να πιάσει ο Συνασπισμός ένα ποσοστό που θα του επιτρέψει να επηρεάσει ουσιαστικά τις πολιτικές εξελίξεις.

Και, ας σημειωθεί παρεμπιπτόντως, είναι κοινή ομολογία ότι στη συγκράτηση των ποσοστών του Συνασπισμού έπαιξε καίριο ρόλο η καλή παρουσία του Τσίπρα στην προεκλογική περίοδο, αλλά κανείς δεν δείχνει να προβληματίζεται γι' αυτό: αν δεν κάνω λάθος, υποτίθεται ότι τα κόμματα της αριστεράς είναι κόμματα αρχών και όχι προσωπικοτήτων, ως εκ τούτου το ενδεχόμενο να ψήφισαν κάποιοι (πολλοί;) ΣΥΡΙΖΑ δείχνοντας εμπιστοσύνη προσωπικά στον Τσίπρα θα έπρεπε τουλάχιστον να βάλει το κόμμα σε σκέψεις.

Εν πάση περιπτώσει, τα έχουμε ξαναπεί, ας τα ξαναπούμε άλλη μία φορά: δεν είναι κακό να βρίσκεσαι στην αντιπολίτευση, κακό είναι να δίνεις την εντύπωση ότι το μόνο που θες είναι να βρίσκεσαι στην αντιπολίτευση. Και για να μην δίνεις αυτήν την εντύπωση, πρέπει να έχεις προτάσεις. Προτάσεις διακυβέρνησης της χώρας, συγκεκριμένα. Οι οποίες θα πρέπει να είναι σοβαρές, ρεαλιστικές και εφαρμόσιμες. Η αντίδραση είναι καλό πράγμα, γι' αυτό άλλωστε την έχουμε την αντιπολίτευση, για να αντιδρά, αλλά πρέπει να συνοδεύεται και από αντιπρόταση. Και ατυχώς, το να λες "όχι στον ευρωμονόδρομο" δεν αποτελεί αντιπρόταση, το να ζητάς 1.400 ευρώ κατώτατο μισθό εδώ και τώρα (και μπαπ! το χέρι στο τραπέζι) επίσης δεν δείχνει ούτε ρεαλισμό ούτε σοβαρότητα.

Ή για να το πούμε με άλλα λόγια: είναι εύκολο να ειρωνεύεσαι τον Γιωργάκη και τα σκανδιναβικά μοντέλα που κατά καιρούς μας έχει πλασάρει για να μας κάνει Σουηδία ή Δανία του νότου. Πανεύκολο. Το θέμα είναι όμως να έχεις ένα άλλο μοντέλο να προτείνεις: αν αυτό το μοντέλο είναι το σοβιετικό, ε, μην περιμένεις να πείσεις τον κόσμο, τουλάχιστον όχι περισσότερο απ' όσο τον πείθει ο Γιωργάκης.

Είμαι περίεργος να δω πόσες εκλογικές αναμετρήσεις θα χρειαστούν τα κόμματα της αριστεράς για να το καταλάβουν αυτό. Και ομολογώ ότι δεν έχω πολλές ελπίδες -ειδικά για το ΚΚΕ, σχεδόν καμία. Όπως έχουν τα πράγματα στο Κόμμα, για να αλλάξει γραμμή πλεύσης απαιτούνται ριζικές αλλαγές και ξήλωμα όλης της ηγετικής ομάδας -λυπάμαι που το λέω, αλλά εδώ πλέον υπάρχει και πρόβλημα προσώπων.

Όσο για τον ΣΥΡΙΖΑ, εντάξει, ας το παραδεχτώ, είμαι λίγο πιο (θετικά) προκατειλημμένος, τι να κάνουμε τώρα. Υποσχέθηκε υπεύθυνη αντιπολίτευση, και ελπίζω να τηρήσει την υπόσχεση. Ελπίζω τα όποια (κάμποσα) λάθη και παθήματα να έγιναν μαθήματα, ελπίζω ότι η κατάργηση της ανωμαλίας που υπήρχε με την δυαρχία Τσίπρα-Αλαβάνου και τα συνακόλουθα κουτσομπολίστικα παραμύθια για μετανιωμένους πρίγκιπες και δαχτυλίδια που παράπεσαν θα βγει σε καλό.

Τι να κάνω; Η ελπίδα άλλωστε πεθαίνει τελευταία.


.