Όνειρα θερινής νυκτός

Στο editorial της Athens Voice αυτής της εβδομάδας, ο Φώτης Γεωργελές αναλύει το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών και καταλήγει ως εξής: "Τα πολιτικά κόμματα, αν μπορέσουν να διαβάσουν τα αποτελέσματα της προηγούμενης Κυριακής, αλλά και όλο το κλίμα της εποχής, θα καταλάβουν ίσως ότι δεν μπορούν να κάνουν τίποτα λιγότερο από το να επανεφεύρουν τον εαυτό τους".

Δεν είναι ότι έχει άδικο ο άνθρωπος -είναι ότι αυτά τα πράγματα δεν γίνονται. Να τα πάρουμε με τη σειρά:

Ξεκινώντας από τον αναμφισβήτητο μεγάλο νικητή της περασμένης Κυριακής, το ΛάΟΣ, το κόμμα που αύξησε όχι μόνο το ποσοστό του αλλά και τους ψηφοφόρους του σε απόλυτους αριθμούς. Για ποιον λόγο θα έπρεπε να επανεφεύρει ο,τιδήποτε; Περισσότερο από ακροδεξιός, ο Συναγερμός είναι ένα κόμμα που ποντάρει στον παλιό καλό λαϊκισμό, και ο Καρατζαφέρης ένας ικανός δημαγωγός της παλαιάς σχολής. Όπως έχει εύστοχα επισημάνει ο Νίκος Δήμου παλαιότερα, χαρακτηριστικό του λαϊκισμού είναι πως, σε κάθε πρόβλημα, αντί να προτείνει μια λύση υποδεικνύει έναν ένοχο. Σε περιόδους μεγάλων και περίπλοκων προβλημάτων, όπως αυτή που διανύουμε, ο καλός λαϊκιστής διατυπώνει θέσεις απλοϊκές, και γι' αυτό κατανοητές απ' όλους, εκμεταλλεύεται την ανασφάλεια και τις φοβίες της κοινής γνώμης και ενεργοποιεί τα συντηρητικά αντανακλαστικά της κοινωνίας. Με λίγο πουσάρισμα και από τα ΜΜΕ (και ο ΛάΟΣ πήρε πολύ, όχι λίγο) η συνταγή δίνει εγγυημένα αποτελέσματα. Μένει να αποδειχθεί αν αυτά είναι συγκυριακά ή όχι, αλλά σε κάθε περίπτωση το κόμμα δεν πρόκειται να αλλάξει τακτική: απλούστατα, δεν έχει καμία άλλη διαθέσιμη.

Να περάσουμε στο ΚΚΕ. Το Κόμμα έχει εδώ και χρόνια υιοθετήσει μια συγκεκριμένη προσέγγιση για την πολιτική και την πραγματικότητα που φέρει χαρακτηριστικά θεολογίας: οι θέσεις του Κόμματος έχουν ισχύ παπικού θέσφατου, είναι αδιαπραγμάτευτες και ο Λαός δεν έχει παρά να σπάσει τα δεσμά του, να δει το φως το αληθινό και να κοινωνήσει τη μία και μοναδική κομματική Αλήθεια. Όταν βαδίζεις στη γραμμή "πέντε κόμματα (ή τέσσερα ή έξι ή είκοσι, μικρή σημασία έχει), δύο πολιτικές", πόσο μακριά από αυτήν μπορείς να πας;

Για τη Νέα Δημοκρατία πάλι δεν υπάρχουν πολλά να πει κανείς. Η κυβερνώσα παράταξη έχει συνδέσει τις τύχες της με το προφίλ του Αρχηγού -τελεία και παύλα. Είναι χαρακτηριστικό το προεκλογικό σποτάκι, όπου παρουσιάζονται πεντέμιση χρόνια κυβερνητικού έργου (ή "έργου") και το μόνο πρόσωπο που βλέπουμε είναι του Καραμανλή! Λες και κυβερνάει μόνος του. Μόνη της η Νέα Δημοκρατία έχει σκάψει το λάκκο της, υποβαθμίζοντας τα υπόλοιπα στελέχη σε ρόλο δευτεροκλασάτων και αναλώσιμων -από επιλογή ή από ανάγκη, θα σας γελάσω. Στρατηγική που μοιραία κάποια στιγμή θα ξεφούσκωνε, γιατί αργά ή γρήγορα ο καθένας αντιλαμβάνεται πως, όσο ικανός κι αν είναι (;) ο αρχηγός, μόνος του το κάρο δεν μπορεί να το τραβήξει. Τώρα πια είναι αργά να βγάλει λαγούς απ' το καπέλο, και πράγματι δεν βγάζει: μετά από πεντέμιση χρόνια διακυβέρνησης, ο Καταλληλότερος ξαναμαναλέει για αυστηρά χρονοδιαγράμματα και πολυτέλειες που πρέπει να κοπούν. Μετά από πεντέμιση χρόνια περισπούδαστης τάχα οικονομικής πολιτικής, και πάλι στα δύσκολα η "λύση" είναι να αυξηθούν οι φόροι στα ποτά και τα τσιγάρα. Και τι του προτείνουν τα στελέχη του για να "αλλάξει το κλίμα"; Ανασχηματισμό -ω της πρωτοτυπίας, κάθε έξι μήνες ν' αλλάζουμε καρέκλες στους ίδιους υπουργούς, ζήτω η επανίδρυση του κράτους! Μόλις ολοκληρωθεί, θα γίνει και η επανεφεύρεση του κόμματος...

Στην αντίπερα όχθη, το πράσινο στρατόπεδο βρίσκεται σε φάση αναμονής, εφαρμόζοντας τη δοκιμασμένη τακτική του ώριμου φρούτου. Όσο το ΠΑΣΟΚ ερχόταν δεύτερο σε εκλογές και δημοσκοπήσεις, κάτι λίγες και κολοβές προσπάθειες που έκανε ο Γιωργάκης να ανοίξει "διάλογο με την κοινωνία" αποκηρύχθηκαν ως αμερικανιές και αντιμετωπίστηκαν με ειρωνικά σχόλια για τα λάπτοπ. Τώρα που πήρε κεφάλι, τώρα που του αρκεί να περιμένει τον χρόνο και τη φθορά να κάνουν τη δουλειά τους, τώρα που η κυβέρνηση στριφογυρίζει εγκλωβισμένη στο τέλμα της, δεν νομίζω ότι θα έχει κανείς ιδιαίτερη διάθεση για πειραματισμούς.

Τι απέμεινε; Ο ΣΥΡΙΖΑ και οι Οικολόγοι-Πράσινοι, από τα κόμματα με κοινοβουλευτική εκπροσώπηση εν πάση περιπτώσει. Ο μεν πρώτος καλά θα ήταν να επανεφεύρει τον εαυτό του, και η αλήθεια είναι ότι προσπαθεί κάπως να το κάνει, αλλά χωρίς να το πολυπετυχαίνει μέχρι στιγμής. Και το κακό είναι ότι εμείς οι της αριστεράς, εξ ιδίας πείρας μιλάω, έχουμε μια τάση προς την ομφαλοσκόπηση και την υπερανάλυση. Που δεν είναι κακό δηλαδή, αλλά να, όσο εσύ παιδεύεσαι να τριχοτομήσεις την τρίχα σε επίπεδο θεωρίας, ο χρόνος -πραγματικός και πολιτικός- περνάει, ο κόσμος βαριέται να περιμένει, και τελικά μένεις με την ανάλυση στο χέρι, και με τον καημό γιατί ρε γαμώτο αυτό που εσύ νομίζεις καθαρό και ξάστερο ο άλλος δεν το καταλαβαίνει;

Όσο για τους Πράσινους, ομολογώ ότι δεν έχω τι να πω. Για την ώρα αποτελούν για μένα ένα αίνιγμα, ένα στοίχημα, όπως θέλετε πείτε το. Θα έχουν την προσοχή μας, αλλά εν πάση περιπτώσει είναι κάπως υπερβολικό να περιμένεις επανεφευρέσεις από ένα κόμμα που μόλις έσκασε μύτη στο πολιτικό στερέωμα.

Κοντολογίς, πολύ φοβούμαι, τι φοβούμαι δηλαδή, είμαι σχεδόν σίγουρος, ότι τα κόμματα δεν πρόκειται να επανεφεύρουν τον εαυτό τους. Δεν πρόκειται να βρουν άλλους δρόμους διαλόγου με την κοινωνία, δεν πρόκειται να ξεφύγουν από την πεπατημένη (το καθένα τη δικιά του). Αν έχετε την εντύπωση ότι, μετά τις Ευρωεκλογές του 2009, ζούμε περίπου το κλίμα των Ευρωεκλογών του 1999 (να μην πω και του 1989), δεν πέφτετε πολύ έξω: το μόνο που έχει αλλάξει είναι η σειρά των χρωμάτων στον πίνακα.


.