Μετατροπή και αναστολή

Οι πιο προβληματικές καινοτομίες του νομοσχεδίου όμως κρύβονται στα άρθρα 26 και 28. Με τα άρθρα αυτά ορίζεται ότι, στην περίπτωση που κάποιος καταδικαστεί για την τέλεση ενός ή περισσοτέρων από τα αδικήματα που περιγράφονται στα δύο προηγούμενα ποστ, έχοντας καλυμμένα ή αλλοιωμένα τα χαρακτηριστικά του προσώπου του, αποκλείεται η μετατροπή της ποινής του σε χρηματική, η αναστολή εκτέλεσής της, και η παροχή αναστέλλουσας δύναμης στην έφεση που τυχόν ασκήσει. Με δυο λόγια, ευθύς αμέσως μόλις απαγγελθεί η ποινή, ο κουκουλοφόρος δράστης πηγαίνει κατευθείαν στη φυλακή (χωρίς να περάσει από την αφετηρία).

Ο βασικός προβληματισμός έχει ως εξής: η μετατροπή των ποινών και η αναστολή της εκτέλεσής τους δεν είναι κάποιο καπρίτσιο του νομοθέτη που έτυχε να παρεισφρήσει στους κώδικες. Είναι αποτέλεσμα μακρόχρονης εξέλιξης και προόδου του δικαιικού πολιτισμού, και ευρύτερα του ανθρώπινου, θα έλεγα. Στηρίζονται στην αρχή της επιείκειας και αντικατοπτρίζουν την αναγνώριση από την κοινωνία του γεγονότος ότι η στέρηση της ελευθερίας δεν είναι ούτε η μόνη/καλύτερη μέθοδος σωφρονισμού, ούτε η μόνη/καλύτερη μέθοδος προστασίας της κοινωνίας από τον παραβάτη του νόμου. Όχι πάντα, τουλάχιστον.

Επιπλέον, ούτε η μετατροπή ούτε η αναστολή χορηγούνται αδιακρίτως. Ο νόμος ορίζει τις προϋποθέσεις χορήγησής τους, λαμβάνοντας υπ' όψη μία σειρά από παραμέτρους όπως το ύψος της ποινής, το λευκό ή όχι ποινικό μητρώο του δράστη κλπ., και σε πολλές περιπτώσεις εναπόκειται στην κρίση του δικαστή το αν θα κάνει χρήση αυτών των ευεργετικών διατάξεων ή όχι, σταθμίζοντας μεταξύ άλλων και την προσωπικότητα του δράστη ή το πόσο μεγάλο κίνδυνο αποτελεί αυτός για την κοινωνία.

Η συλλήβδην κατάργηση αυτών των ρυθμίσεων όταν πρόκειται για κουκουλοφόρους δεν δικαιολογείται πειστικά. Δεν προβάλλεται, ας πούμε, από την κυβέρνηση ότι οι κουκουλοφόροι συγκεκριμένα πέφτουν στα μαλακά από τους δικαστές, ότι επιδεικνύεται υπερβολική επιείκεια. Γιατί λοιπόν δεν εμπιστευόμαστε τους δικαστές να κρίνουν την κάθε περίπτωση ξεχωριστά, όπως πρέπει; Ιδίως από τη στιγμή που, με την αύξηση των ποινών που προβλέπει το ίδιο νομοσχέδιο, η αναστολή παύει να είναι υποχρεωτική για τον δικαστή ακόμα και στην περίπτωση που ο δράστης έχει κατάλευκο ποινικό μητρώο.

Και τι να πει κανείς για την αναστέλλουσα δύναμη της έφεσης; Μία ρύθμιση που αναγνωρίζει ότι και η δικαστική κρίση μπορεί να σφάλλει, που αναγνωρίζει ότι η στέρηση της ελευθερίας, ακόμα και προσωρινή, μπορεί να επιφέρει δραματικές συνέπειες στη ζωή ενός ανθρώπου, γι' αυτό και δίνει το δικαίωμα σε αυτόν να προσφύγει σε ένα υψηλότερο επίπεδο του μηχανισμού της Δικαιοσύνης και να επιδιώξει την εκ νέου κρίση της υπόθεσής του από άλλους δικαστές πριν οδηγηθεί στη φυλακή. Δικαίωμα που επίσης βρίσκεται στην κρίση του Δικαστηρίου στις περιπτώσεις που μας απασχολούν.

Για τις ρυθμίσεις αυτές δεν υπάρχει άλλη λογική εξήγηση, παρά μόνο η εξής: ο κ. Δένδιας θέλει να δώσει τη δυνατότητα στον κυβερνητικό εκπρόσωπο του μέλλοντος να μπορεί να βγει στο πρες-ρουμ και να ρωτήσει με αυταρέσκεια τους δημοσιογράφους "τις είδατε τις χειροπέδες;", όπως καλή ώρα είχε κάνει ο Ρουσόπουλος.

Οι ρυθμίσεις αυτές έχουν έναν άδικο και εκδικητικό χαρακτήρα που καθόλου δεν αρμόζει σε μία Δημοκρατία. Διότι έστω ότι η κοινωνική ειρήνη, που θέλει να διασφαλίσει το νομοσχέδιο, απειλείται από τους κουκουλοφόρους σαν (απροσδιόριστο) σύνολο. Ο ποινικός κολασμός όμως δεν αφορά το σύνολο, αλλά τον κάθε κουκουλοφόρο ξεχωριστά, αυτόν, τον συγκεκριμένο, που κάθεται στο εδώλιο του κατηγορουμένου και που θα πρέπει να τιμωρηθεί μόνο για τις συγκεκριμένες πράξεις για τις οποίες θα κριθεί ένοχος, και που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί από τη Δικαιοσύνη ως άτομο, ως πολίτης, και όχι ως οιονεί εκπρόσωπος ενός διαχρονικού συνόλου εγκληματιών που καλείται να πληρώσει το λογαριασμό για όλους.

Με τις ρυθμίσεις αυτές διαγράφονται κάποια βήματα από την εξέλιξη του ποινικού δικαίου και του δικαίου σωφρονισμού, στο όνομα δήθεν της κοινωνικής ειρήνης -στην πραγματικότητα, για λόγους στην καλύτερη περίπτωση επικοινωνιακούς και στη χειρότερη πονηρούς.


.