Σαχ ματ

Ακαδημαϊκά μιλώντας, τα ΜΑΤ είναι υποτίθεται κάτι σαν ειδικές δυνάμεις της αστυνομίας με συγκεκριμένη λίγο-πολύ αποστολή: την αποκατάσταση της τάξης και την αντιμετώπιση μαζικών ταραχών.

Ακαδημαϊκά μιλώντας, ανάγκη επέμβασης των ΜΑΤ υφίσταται όταν υπάρχει διασάλευση της τάξης, ή έστω άμεσος κίνδυνος διασάλευσης της τάξης, συνήθως με την μορφή μαζικής τέλεσης έκνομων πράξεων από μαινόμενα πλήθη.

Το "πλήθος" βέβαια είναι μια έννοια σχετική, πλήθος είναι και οι πενήντα νοματαίοι και οι πενήντα χιλιάδες, αλλά εν πάση περιπτώσει -και επειδή συζητάμε για τα ΜΑΤ- καλό θα είναι να κρίνουμε αναγκαία την επέμβασή τους μάλλον όπου το πλήθος τείνει προς τις χιλιάδες παρά προς τους νοματαίους.

Τον τελευταίο μήνα όμως βλέπουμε τα ΜΑΤ σχεδόν καθημερινά να βαράνε υπερωρίες -κυριολεκτικά και μεταφορικά. Οπότε μάλλον κάτι πάει στραβά: είτε η ελληνική κοινωνία βρίσκεται στα πρόθυρα γενικευμένης εξέγερσης, είτε γίνεται κατάχρηση των ΜΑΤ. Και επειδή η υπόθεση της εξέγερσης δεν καλοστέκεται (για την ώρα τουλάχιστον), μάλλον καταλήγουμε στην κατάχρηση.

Ήταν άραγε απολύτως απαραίτητο να βρίσκονται τα ΜΑΤ στην επιτροπή υποδοχής των αγροτών από την Κρήτη; Μέσα στο λιμάνι του Πειραιά, όπου κατ' αρχήν δεν έχουν καν δικαιοδοσία; Με παρουσία εισαγγελέα, για να δοθεί και μια επίφαση νομιμότητας στην επέμβασή τους; Ήταν τόσο βέβαιοι αυτοί που έδωσαν την εντολή επέμβασης των ΜΑΤ ότι οι Κρητικοί αγρότες επρόκειτο να διασαλεύσουν την τάξη, ώστε έκριναν σκόπιμο να τους προλάβουν;

Κι ακόμα παραπέρα, ήταν άραγε απολύτως απαραίτητη η παράταξη των ΜΑΤ έξω από το Δημαρχείο για να αντιμετωπίσουν μια διαδήλωση μάλλον μικρού μεγέθους με τον τρόπο που την αντιμετώπισαν; Δεν θα μπορούσαν να κάνουν τη δουλειά καλύτερα μερικές διμοιρίες απλών αστυνομικών;

Τα παραπάνω ερωτήματα είναι ουσιαστικά. Τα ΜΑΤ είναι (σαν εικόνα και σαν αίσθηση) ό,τι πιο κοντινό σε στρατό κατοχής μπορεί να παρατάξει μια δημοκρατική κυβέρνηση απέναντι στους πολίτες. Η παρουσία τους στους δρόμους θα έπρεπε να είναι κάτι έκτακτο, όχι κάτι που συμβαίνει κάθε μέρα. Επιπλέον, από τη στιγμή που θα παραταχθούν οπουδήποτε, δημιουργούν συνθήκες αυτοεκπληρούμενης προφητείας: αν κάποιος τους πετάξει μια πέτρα και αυτοί απαντήσουν με δυο δακρυγόνα, η συνήθης κατάληξη είναι το μπάχαλο, το οποίο μετά καλούνται να διαλύσουν, οπότε δικαιώνεται εκ των υστέρων η επέμβασή τους για την αντιμετώπιση των επεισοδίων. Επεισοδίων που θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί αν έλειπαν τα ΜΑΤ εκ των προτέρων.

Για να το πούμε αλλιώς, το δικαίωμα του δημοσίως συνέρχεσθαι είναι μεν συνταγματικά κατοχυρωμένο, αλλά αν η άσκησή του τίθεται συστηματικά υπό την επίβλεψη των ΜΑΤ τότε η κατοχύρωση πάει περίπατο. Και η συνήθης κατάληξη είναι δακρυγόνα, ροπαλιές και αλύπητο ξύλο.

Και συν τοις άλλοις γεννιέται κι ένα ακόμα θεματάκι: αυτή η κατάχρηση των ΜΑΤ έχει συμπέσει χρονικά με την επανεμφάνιση Μαρκογιαννάκη στο διευρυμένο Υπουργείο Εσωτερικών, σε ρόλο αναπληρωτή υπουργού-γενικού δερβέναγα των σωμάτων ασφαλείας. Τα πρώτα δείγματα γραφής του οποίου, αν θυμάστε, ήταν εκείνες οι προσαγωγές των δικηγόρων πριν από κανα μήνα. Από τότε και μετά, ο αρμόδιος υπουργός καθηγητής Προκόπης ούτε που έχει βγάλει λέξη για θέματα δημοσίας τάξεως -είναι και απασχολημένος βέβαια με τον εκλογικό νόμο... Τα ίδια και ο πρωθυπουργός. Εμείς τι πρέπει να υποθέσουμε άραγε, ότι αυτό το νέο δόγμα καταστολής είναι προσωπική έμπνευση του Μαρκογιαννάκη; Με άλλα λόγια, την πολιτική ευθύνη γι' αυτές και γι' αυτές τις εικόνες, ποιος θα την χρεωθεί;

Ότι η κυβέρνηση καταρρέει ταχύτατα, είναι πλέον παραπάνω από προφανές. Αυτό που φοβίζει είναι το τι μπορεί να συμπαρασύρει στην κατάρρευσή της.


.