Αριστερός λαϊκισμός: Στο δια ταύτα

Γιατί κάθομαι και ασχολούμαι με τον αριστερό λαϊκισμό αυτήν ακριβώς την εποχή, που το σήριαλ της Ζαχοπουλιάδας κυριαρχεί στην επικαιρότητα; Για δύο λόγους: ο πρώτος και βασικότερος είναι ότι το θεωρώ σαν θέμα πολύ σημαντικότερο. Ο δεύτερος έχει να κάνει ακριβώς με το ως άνω σήριαλ, που μου έδωσε την αφορμή.

Αν χρησιμεύει σε κάτι αυτό το δευτερεύον υποσκάνδαλο, είναι ακριβώς στο να καταδείξει τα όρια του πολιτικού μας συστήματος. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς μέγας και τρανός πολιτικός αναλυτής για να διαπιστώσει ότι το διπολικό μοντέλο εναλλαγής μονοκομματικών αυτοδύναμων κυβερνήσεων των δύο μεγάλων κομμάτων, που συμβατικά το ονομάζουμε "δικομματισμό", έχει μπλοκάρει. Εντελώς.

Από την πλευρά της Νέας Διακυβέρνησης, τα κουκιά είναι μετρημένα. Αφ' ής στιγμής το προσωπείο της "σεμνότητας" και της "διαφάνειας" κατέρρευσε, αποκαλύφθηκε σε όλο της το μεγαλείο η ένδεια του πολιτικού λόγου. Ο Καταλληλότερος, πριν καν συμπληρώσει τέσσερα χρόνια στο γκουβέρνο, έχει αποδείξει ότι δεν μπορεί να προσφέρει τίποτα περισσότερο από το Τίποτα -εκτός πια κι αν περιμένουμε να βγάλει λαγούς από το καπέλο. Οι δε φερόμενοι ως δελφίνοι (Ντόρα, Αβραμόπουλος) δεν πρέπει να λογίζονται καν ως πολιτικοί: τα μόνα τους ταλέντα είναι στις δημόσιες σχέσεις, πολιτικό λόγο δεν είχαν ποτέ και είναι μάλλον αφελές να πιστεύουμε ότι θα αποκτήσουν στο μέλλον.

Από την πλευρά του ΠΑΣΟΚ, ο μεν Γιωργάκης είναι σαφές ότι αδυνατεί να τραβήξει το κάρο από τη λάσπη, ο δε Βενιζέλος δεν έχει κατορθώσει να ορίσει ένα συγκροτημένο και διακριτό πολιτικό στίγμα. Τέλμα και εκεί.

Για τον ΛάΟΣ περιττεύει να συζητήσουμε: όπως το έχει θέσει πολύ εύστοχα ο Πάσχος Μανδραβέλης, "το κόμμα τού κ. Καρατζαφέρη είναι η επιτομή των λαϊκισμών που συντηρήθηκαν χρόνια σ' αυτή τη χώρα". Ε, δεν θα περιμένουμε από αυτό το κόμμα να μας βγάλει από τον βόρβορο -απεναντίας, θα προσπαθήσει να διατηρήσει αυτή την κατάσταση όσο γίνεται περισσότερο: είναι ζήτημα κομματικής επιβίωσης.

Τι μας μένει; Η αριστερά. Αλλά ποια αριστερά;

Προφανώς, όχι η εξωκοινοβουλευτική. Ο καταγγελτικός λόγος έχει τα όριά του, και οι διάφορες οργανώσεις αυτής της αριστερής συνιστώσας είναι πολύ απασχολημένες με την προσπάθειά τους να καθορίσουν επακριβώς το ιδεολογικοπολιτικό τους στίγμα, ώστε δεν τους μένει καιρός και δυνάμεις να ασχοληθούν με κάτι άλλο.

Όσο για το ΚΚΕ, η προχτεσινή συνέντευξη της Αλέκας Παπαρήγα στην "Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία" είναι αποκαλυπτική. Επιβεβαιώνει ότι το Κόμμα πολιτεύεται με τη νοοτροπία του αυστηρού ιεροκήρυκα, κατόχου της Μίας και Μοναδικής Αλήθειας: δεν προσπαθεί να πείσει κανέναν, δεν διαπραγματεύεται, απλώς περιμένει τους αμαρτωλούς να μετανοήσουν και να επιστρέψουν στους κόλπους της ορθοδοξίας.

Δι' αποκλεισμού καταλήγουμε στον Συνασπισμό. Στον οποίο και αναφέρονταν, όπως θα κατάλαβες Μοναδικέ μου Αναγνώστη, και τα δύο προηγούμενα ποστ, ασχέτως αν τιτλοφορούνταν με το γενικότερο "αριστερός λαϊκισμός".

Όπως έχει γράψει παλαιότερα ο Νίκος Δήμου: "Το βασικό χαρακτηριστικό του λαϊκισμού είναι η εσκεμμένη ανειλικρίνεια. Λέμε κάτι το οποίο ξέρουμε ότι δεν ανταποκρίνεται στα πράγματα, για να κολακεύσουμε τον "λαό". Και ο "λαός" του λαϊκιστή είναι ο "πελάτης" του" (Απολογία ενός Ανθέλληνα, Opera, Αθήνα 1999).

Αυτός ο λαϊκισμός, εκφάνσεις του οποίου εντοπίσαμε στις υποθέσεις του Ελληνικού και της Ζαχάρως, είναι -κατά την ταπεινή μου γνώμη- η μεγάλη τροχοπέδη που κρατάει τον Συνασπισμό καθηλωμένο. Ναι, τα εκλογικά του ποσοστά αυξήθηκαν εντυπωσιακά στις εκλογές του Σεπτεμβρίου, και ίσως να αυξηθούν κι άλλο στις επόμενες εκλογές, ειδικά αν αυτές γίνουν σύντομα. Αλλά η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως σε αρνητική ψήφο και ψήφο διαμαρτυρίας, και τα οφέλη από τέτοιου είδους ψήφο είναι πρόσκαιρα: αν ο Συνασπισμός δεν πείσει ότι έχει μια συγκροτημένη εναλλακτική πρόταση, αργά ή γρήγορα θα επιστρέψει μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας.

Συγκροτημένη εναλλακτική πρόταση σημαίνει πολλά πράγματα: σημαίνει ότι ξεπερνάμε τον καταγγελτικό λόγο και τις ασκήσεις επαναστατικής γυμναστικής, σημαίνει ότι διατυπώνουμε προτάσεις περί του πρακτέου, σημαίνει ότι οι προτάσεις αυτές πρέπει να είναι ρεαλιστικές και τεκμηριωμένες. Σημαίνει μια συνολική αντιμετώπιση της πολιτικής, της κοινωνίας, των θεσμών, της οικονομίας, που αναγνωρίζει τα προβλήματα και εφευρίσκει λύσεις. Σημαίνει ότι το κόμμα δεν σπεύδει να υιοθετήσει κάθε πιασάρικο σύνθημα, δεν προσεταιρίζεται συντεχνιακά μικροσυμφέροντα, δεν φοβάται να κοντράρει -με επιχειρήματα πάντοτε- ακόμα και κυρίαρχες στην κοινή γνώμη απόψεις. Σημαίνει ότι το κόμμα προσπαθεί να διαπαιδαγωγήσει τους ψηφοφόρους του, να κάνει ιεράρχηση των ζητημάτων, να φωνάζει για τους πραγματικούς και όχι τους κατά φαντασίαν λύκους.

Μπορεί να τα κάνει αυτά ο Συνασπισμός; Και, πολύ περισσότερο, θέλει να τα κάνει;

Αυτά τα ερωτήματα μένει να απαντηθούν. Ο Συνασπισμός ήδη διατείνεται ότι προσφέρει μια αληθινή "κυβερνητική πρόταση" -εμένα, Μοναδικέ μου Αναγνώστη, θα μου επιτρέψεις να έχω τις αμφιβολίες μου.

Το μείζον ζήτημα για τον Συνασπισμό δεν είναι ο επόμενος αρχηγός, αν θα λέγεται Τσίπρας ή Κουβέλης. Το μείζον είναι η υπέρβαση του λαϊκισμού που μειώνει τη σοβαρότητα του κόμματος, που περιορίζει την απεύθυνσή του, και που -πρωτίστως- απομακρύνει την Αριστερά από τον Ορθολογισμό και την Αλήθεια. Και θα ήθελα να πιστεύω, Μοναδικέ μου Αναγνώστη, ότι αυτές οι έννοιες πρέπει να είναι αλληλένδετες.

Σε χαιρετώ

Χασοδίκης