Η Θέμις έχει ακεφιές

Την περασμένη εβδομάδα εκδόθηκε το βούλευμα του Συμβουλίου Εφετών που παραπέμπει εικοσιένα άτομα (δικηγόρους, δικαστές και μία... αστρολόγο) σε δίκη με την κατηγορία της συμμετοχής στο λεγόμενο "παραδικαστικό κύκλωμα".

Η πολύκροτη αυτή υπόθεση μπαίνει έτσι στην τελική της ευθεία -αν και το ακροατήριο θα αργήσει ακόμα, αφού λογικά θα υπάρξουν προσφυγές των κατηγορουμένων κατά του βουλεύματος. Είναι ίσως ο κατάλληλος χρόνος, Μοναδικέ μου Αναγνώστη, για να πούμε πέντε πράγματα σχετικά, πριν το θέμα περάσει για τα καλά στην επικαιρότητα των ΜΜΕ.


Υποθέτω ότι για πολύ κόσμο η δίκη αυτή, όταν γίνει, και εφόσον καταδικαστούν οι κατηγορούμενοι ή κάποιοι από αυτούς, θα σημάνει την κάθαρση του χώρου της Δικαιοσύνης, την αφαίρεση του καρκινώματος και την επιστροφή του ασθενούς από το χειρουργικό κρεβάτι, σώου και αβλαβούς, για να συνεχίσει το ιερό θεσμικό του έργο. Έτσι;

Κι όμως, δεν είναι έτσι. Οι είκοσι-τριάντα-σαράντα επίορκοι δικαστές και δικηγόροι, εφόσον βέβαια αποδειχθούν τέτοιοι (καλόν είναι να μην ξεχνάμε ποτέ το τεκμήριο αθωότητας), θα απομακρυνθούν από τις θέσεις τους και θα πάνε φυλακή (;). Πιθανότατα η κυβέρνηση θα παίξει επικοινωνιακά με το θέμα, καυχώμενη για την απαλλαγή της Δικαιοσύνης από το μεγάλο της πρόβλημα. Μόνο που αυτό το τελευταίο, είναι ένα μεγάλο ψέμα.

Το μεγάλο πρόβλημα της Δικαιοσύνης δεν είναι το παραδικαστικό κύκλωμα, ούτε οι επίορκοι μέτοχοί του. Άλλα είναι τα προβλήματα -το φερόμενο ως κύκλωμα είναι απλά ένα σύμπτωμα, ακραίο σίγουρα και επικίνδυνο, αλλά πάντως σύμπτωμα, ενός οργανισμού άρρωστου που αφήνεται να αργοπεθαίνει.

Πρόβλημα της Δικαιοσύνης είναι οι εξωφρενικές καθυστερήσεις στην εκδίκαση των υποθέσεων από τα Δικαστήρια, που φτάνουν σε σημεία αρνησιδικίας και επιτρέπουν το παιχνίδι με την παραγραφή ως τακτικό ελιγμό υπεράσπισης.

Πρόβλημα είναι οι τεράστιες ελλείψεις σε προσωπικό, Δικαστές και Γραμματείς, που δεν καλύπτονται με τη δικαιολογία ότι δεν υπάρχουν κονδύλια -και δεν πρόκειται να καλυφθούν.

Πρόβλημα είναι οι άθλιες υποδομές, κτιριακές και τεχνολογικές, η έλλειψη μηχανοργάνωσης των Δικαστηρίων και η στέγασή τους σε κτίρια-στάβλους όπως το Ειρηνοδικείο Αθηνών (αν βρεθείς στην Ομόνοια, Μοναδικέ μου Αναγνώστη, κανένα πρωί και έχεις πέντε λεπτά καιρό, μπες εκεί στη στοά στην αρχή της Σταδίου για να δεις για τι πράγμα μιλάμε).

Πρόβλημα είναι η πολυνομία, οι φωτογραφικές διατάξεις και οι τροπολογίες σε άσχετα νομοσχέδια, οι ασαφείς διατυπώσεις της νομοθεσίας και τα πολυάριθμα παραθυράκια, η υπερποινικοποίηση και η χρήση των Δικαστηρίων ως εισπρακτικού μηχανισμού.

Πρόβλημα είναι η ολοφάνερη προσπάθεια της εκτελεστικής εξουσίας, δηλαδή των κυβερνήσεων των τελευταίων δέκα τουλάχιστον χρόνων, να ελέγξουν τη δικαστική περιορίζοντας την ανεξαρτησία της, απαξιώνοντας τις αποφάσεις της και χτυπώντας ιδιαίτερα και με κάθε τρόπο το εξαιρετικά ενοχλητικό Συμβούλιο της Επικρατείας.

Πρόβλημα είναι η νομολογία των ανωτάτων Δικαστηρίων, που πάει κι έρχεται δεξιά και αριστερά, μία έτσι μία αλλιώς, καταργώντας κάθε έννοια ασφάλειας δικαίου.

Πρόβλημα είναι οι δικαστές που έγιναν δικαστές επειδή δεν μπορούσαν να επιβιώσουν σαν δικηγόροι, οι δικηγόροι που αποδέχονται την τσαλαπάτηση της επαγγελματικής, επιστημονικής και ανθρώπινης αξιοπρέπειάς τους, οι γραμματείς που στήνουν παραμάγαζα, οι επιθεωρητές που δεν επιθεωρούν και οι ελεγκτές που δεν ελέγχουν.

Από αυτά τα προβλήματα, κανένα δεν πρόκειται να λύσει η δίκη για το παραδικαστικό κύκλωμα.

Ο χώρος της Δικαιοσύνης δεν είναι ούτε στεγανός, ούτε ξεκομμένος από την κοινωνία. Τα προβλήματα της Δικαιοσύνης είναι αντανακλάσεις των προβλημάτων της κοινωνίας, παντού και πάντοτε. Στα πινάκια των Δικαστηρίων μπορεί ο κάθε προσεκτικός παρατηρητής να διαβάσει τις κοινωνικές ασθένειες της χώρας μας: οι εκατοντάδες υποθέσεις διαφορών οροφοκτησίας μιλάνε για τις πολυκατοικίες της αντιπαροχής που χτίστηκαν τσάτρα-πάτρα "κατά παρέκκλιση" σε οικοπεδάκια των 180 τ.μ. Οι χιλιάδες δίκες για οφειλές σε ασφαλιστικούς φορείς καθρεφτίζουν τη μάστιγα της εισφοροδιαφυγής. Οι δεκάδες χιλιάδες υποθέσεις τροχαίων μαρτυρούν την άθλια οδηγική μας συμπεριφορά και τον ακήρυχτο πόλεμο της ασφάλτου -και πάει λέγοντας.

Η υπόθεση του παραδικαστικού κυκλώματος έλκει την προσοχή της κοινής γνώμης, αλλά για τους λάθος λόγους: επειδή υπακούει στις επιταγές της τηλεοπτικής αγοράς. Επειδή προσφέρει ίντριγκες, μαύρο χρήμα, επώνυμους πρωταγωνιστές, αλληλοκαρφώματα, κρουαζιέρες με ψευδώνυμο σε πολυτελή κότερα, κινηματογραφικές συλλήψεις στο Παρίσι με τη συνδρομή της Ιντερπόλ, κρυφές κάμερες, φυγόδικους δραπέτες, δίμετρες καλλονές από την Ανατολική Ευρώπη, Ρώσους καλόγερους με διασυνδέσεις, κοστούμια φίρμας των 2.000 ευρώ και γραβάτες από άγριο φυσικό μετάξι. Είναι μια υπερπαραγωγή κομμένη και ραμμένη στα μέτρα του Ταρζάν Δημοσιογράφου με την κίτρινη περισκελίδα, και του πολυάριθμου επιτελείου του από Δαιμόνιους Ρεπόρτερ, επίδοξους συναδέλφους που πιθανόν εγγράφουν υποθήκες για τη μελλοντική τους επαγγελματική αποκατάσταση.

Όλα αυτά, Μοναδικέ μου Αναγνώστη, μπορεί να είναι πιπεράτα και σκαμπρόζικα, αλλά μας απομακρύνουν από την ουσία. Και η ουσία είναι ότι η Δικαιοσύνη νοσεί -βαρύτατα. Όλα τα παραπάνω προβλήματα, που καμία κυβέρνηση δεν φαίνεται διατεθειμένη να λύσει, δημιουργούν ένα σάπιο περιβάλλον απολύτως κατάλληλο για να γίνεται συναλλαγή, νταραβέρι, διευκολύνσεις, ή όπως αλλιώς θες πες το. Αναβολές επί αναβολών για να φτάσουμε στην παραγραφή, ή γιατί "σήμερα η σύνθεση της έδρας δεν είναι καλή". Τηλέφωνα για βόμβες στα Δικαστήρια για να εξασφαλιστεί ότι δεν θα γίνει η δίκη. "Αοριστίες" στα κατηγορητήρια και στα δικόγραφα. Καθυστερημένες καθαρογραφές -ή κατεπείγουσες, όπου δει. "Εύλογη κρίση". "Ελαφρυντικά". "Ενδεχόμενος δόλος".

Η δίκη θα γίνει, και μπορεί οι κατηγορούμενοι να αποδειχτούν ένοχοι και το παραδικαστικό κύκλωμα να ξηλωθεί. Αλλά οι συνθήκες του χώρου είναι τέτοιες ώστε, αργά ή γρήγορα, αλλά πάντως αναπόδραστα, θα δημιουργηθεί άλλο κύκλωμα στη θέση του. Ο ασθενής έχει καρκίνο σε όλο του το σώμα, κι εμείς του αφαιρούμε μόνο το συκώτι, γιατί αυτό μπορούμε: μικρό το όφελος, θα γίνει μετάσταση και αύριο θα εκδηλωθεί η αρρώστια κάπου αλλού.

Για το τέλος, Μοναδικέ μου Αναγνώστη, σου φύλαξα το μεγαλύτερο πρόβλημα της Δικαιοσύνης: που είναι το γεγονός ότι τα προβλήματά της ο κόσμος τα θεωρεί προβλήματα των δικηγόρων, των δικαστών, των δικαστικών γραμματέων -κοινώς, όσων ψωμίζονται από αυτήν. Και πολλές φορές, ή μάλλον σχεδόν πάντα, έτσι τα βλέπουμε κι εμείς οι ίδιοι.

Δεν είναι έτσι. Τα προβλήματα της Δικαιοσύνης δεν είναι κλαδικά, είναι προβλήματα της Δημοκρατίας. Η λειτουργία, ή μάλλον η μη-λειτουργία μιας μισοπεθαμένης Δικαιοσύνης επιτρέπει και ενθαρρύνει την αυθαιρεσία της κάθε κυβέρνησης, την επιπολαιότητα της Βουλής, την ασυδοσία του ιδιωτικού τομέα. Δεν θέλουμε να το καταλάβουμε; Πάει καλά -αλλά αργά ή γρήγορα θα το βρούμε μπροστά μας.

Σε χαιρετώ

Χασοδίκης