Και βγήκαν όλοι νικητές, και χάσαν όλοι οι άλλοι

Από χτες που δημοσιεύτηκε η προσωρινή διαταγή του προέδρου του ΣτΕ σχετικά με το κλείσιμο της ΕΡΤ έχει κυριαρχήσει μια απίστευτη σύγχυση σχετικά με το τι λέει και (κυρίως) τι δεν λέει τέλος πάντων το Συμβούλιο της Επικρατείας, αν η ΕΡΤ ξανανοίγει ή όχι, τι γίνεται με τους εργαζομένους κλπ. Ας κάνουμε λοιπόν μια προσπάθεια να βάλουμε τα πράγματα στη σειρά και να δούμε τι ακριβώς συμβαίνει, εστιάζοντας κυρίως στο πρακτικό κομμάτι της υπόθεσης.

Πρώτα-πρώτα θα πρέπει να επισημάνουμε ότι μιλάμε για προσωρινή διαταγή και όχι για δικαστική απόφαση: αυτό σημαίνει ότι ο δικαστής δεν έχει μπει στην ουσία της υπόθεσης, δεν κρίνει αν η κοινή υπουργική απόφαση (ΚΥΑ) που διατάζει το κλείσιμο της ΕΡΤ είναι νόμιμη ή παράνομη, αν η πράξη νομοθετικού περιεχομένου που τροποποίησε τον νόμο βάσει του οποίου εκδόθηκε η ΚΥΑ είναι αντισυνταγματική κλπ. Στο στάδιο αυτό της διαδικασίας, ο δικαστής σταθμίζει μόνο τις συνέπειες που θα έχει η άμεση και πλήρης εφαρμογή της ΚΥΑ τόσο για τους αιτούντες (δηλαδή τους εργαζομένους) και την τυχόν ανεπανόρθωτη βλάβη που μπορεί να υποστούν, όσο και για το δημόσιο συμφέρον και την τυχόν ωφέλεια που μπορεί να προκύψει. Παίρνοντας υπ' όψη τις διατάξεις που διέπουν τη λειτουργία του ΣτΕ, το μόνο που μπορούμε να συμπεράνουμε από το ίδιο το γεγονός της έκδοσης της προσωρινής διαταγής είναι ότι ο πρόεδρος του ΣτΕ κ. Μενουδάκος δεν έκρινε προφανώς αβάσιμους τους επί της ουσίας ισχυρισμούς των εργαζομένων (διότι σε αυτήν την περίπτωση δεν θα εξέδιδε προσωρινή διαταγή).

Τώρα: ένας περιορισμός που αντιμετωπίζουμε είναι ότι δεν έχουμε τα δικόγραφα που κατέθεσε η ΠΟΣΠΕΡΤ για να δούμε τι ακριβώς ζητάει. Μπορούμε ωστόσο να υποθέσουμε, χωρίς μεγάλο κίνδυνο να πέσουμε έξω, ότι οι εργαζόμενοι ζήτησαν την ακύρωση (και την αναστολή εφαρμογής) ολόκληρης της ΚΥΑ και όχι μερικών μόνο διατάξεων -ζήτησαν δηλαδή να επανέλθουν τα πράγματα από νομικής πλευράς στην κατάσταση που ήταν μέχρι την προηγούμενη Δευτέρα.

Οπότε, για να καταλάβουμε τι ακριβώς διατάζει ο κ. Μενουδάκος, το πρώτο που πρέπει να κάνουμε είναι να διαβάσουμε την προσωρινή διαταγή σε αντιπαραβολή με την προσβαλλόμενη ΚΥΑ, ώστε να δούμε ποιων διατάξεων της τελευταίας διατάζει την αναστολή εφαρμογής και ποιων όχι.

Διατάζει λοιπόν ο κ. Μενουδάκος:

1. Την αναστολή της εκτέλεσης της προσβαλλόµενης [τάδε] Κοινής Υπουργικής Απόφασης αποκλειστικά ως προς το µέρος της, µε το οποίο προβλέπεται α) ότι διακόπτεται η µετάδοση ραδιοτηλεοπτικών εκποµπών και η λειτουργία διαδικτυακών ιστοτόπων της ΕΡΤ Α.Ε., και β) ότι οι συχνότητες της ΕΡΤ Α.Ε. παραµένουν ανενεργές (άρθρο 2 παρ. 2 περ. β της παραπάνω Κ.Υ.Α.).

Η λέξη-κλειδί εδώ είναι το "αποκλειστικά". Η προσβαλλόµενη ΚΥΑ αποτελείται συνολικά από 7 άρθρα. Ο κ. Μενουδάκος διατάζει την αναστολή εφαρμογής δύο μόνο διατάξεων: της δεύτερης παραγράφου του άρθρου 1 (και μάλιστα όχι όλης: απουσιάζει κάθε αναφορά στην "κυκλοφορία εκδόσεων", π.χ.), και της δεύτερης περίπτωσης της δεύτερης παραγράφου του άρθρου 2. Για τα υπόλοιπα σιωπά, και εφόσον σιωπά παναπεί ότι δεν αναστέλλει την εφαρμογή τους. Πράγμα που σημαίνει ότι: α) δεν αναστέλλεται η κατάργηση του νομικού προσώπου ΕΡΤ Α.Ε. και όλων των θυγατρικών του (άρθρο 1 παρ.1 της ΚΥΑ), β) δεν αναστέλλεται η μεταβίβαση της περιουσίας της ΕΡΤ Α.Ε. στο Ελληνικό Δημόσιο (άρθρο 2), γ) δεν αναστέλλεται η λύση όλων των συμβάσεων εργασίας των εργαζομένων (άρθρο 3), δ) δεν αναστέλλεται η θέση της περιουσίας της εταιρείας (και όχι της ίδιας της εταιρείας) στο sui generis καθεστώς της "ειδικής διαχείρισης" (άρθρο 4Α).

Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι αυτή τη στιγμή που μιλάμε, νομικό πρόσωπο "ΕΡΤ Α.Ε." δεν υπάρχει, οι μέχρι πρότινος εργαζόμενοι σε αυτό είναι υπό απόλυση, η περιουσία της ΕΡΤ έχει περιέλθει στο Ελληνικό Δημόσιο, και τη διαχειρίζεται ο Διαχειριστής που όρισαν ο Στουρνάρας με τον Κεδίκογλου.

Η εύλογη απορία που προκύπτει είναι η εξής: μα καλά, αφού η ΕΡΤ Α.Ε. δεν υπάρχει πια και αφού οι συμβάσεις των εργαζομένων έχουν λυθεί, πώς θα ξαναρχίσει η μετάδοση εκπομπών και πώς θα ενεργοποιηθούν οι συχνότητες;

Έρχεται λοιπόν ο κ. Μενουδάκος και διατάζει το δίδυμο της συμφοράς Στουρνάρα-Κεδίκογλου να λάβουν "τ[α] αναγκαί[α] οργανωτικ[ά] µέτρ[α] για τη συνέχιση της µετάδοσης ραδιοτηλεοπτικών εκποµπών και τη λειτουργία διαδικτυακών ιστοτόπων από δηµόσιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα για το χρονικό διάστηµα έως τη σύσταση και λειτουργία νέου φορέα που θα υπηρετεί το δηµόσιο συµφέρον" κλπ. Και εδώ ακριβώς είναι που αρχίζει η σύγχυση και που ο κάθε ενδιαφερόμενος ερμηνεύει την προσωρινή διαταγή καταπώς τον βολεύει.

Ο πρόεδρος του ΣτΕ διατάζει εν ολίγοις να συνεχιστούν οι εκπομπές από τις συχνότητες της πρώην ΕΡΤ και να λειτουργήσουν διαδικτυακοί ιστότοποι "από δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα": ποιον φορέα όμως; Απ' όσο ξέρω έναν είχαμε, την ΕΡΤ, η οποία πλέον τυπικά δεν υπάρχει, όπως είδαμε προηγουμένως. Το Ελληνικό Δημόσιο (που τη διαδέχεται) είναι μεν... δημόσιο, δεν είναι όμως ραδιοτηλεοπτικός φορέας.

Γυρίζοντας λίγο πιο πίσω στο σκεπτικό της προσωρινής διαταγής, βλέπουμε ότι ο κ. Μενουδάκος αναγνωρίζει ως "αποτέλεσμα" της προσβαλλόµενης ΚΥΑ "να µην επιτελείται η προβλεπόµενη από τις διατάξεις του [νόμου] συµβολή δηµόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα στην ενηµέρωση, στη µόρφωση και στην ψυχαγωγία του ελληνικού λαού και της οµογένειας". Συμπεραίνουμε επομένως ότι ο "δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός φορέας" που θα αναλάβει να εκπέμψει από τις συχνότητες της ΕΡΤ και να λειτουργήσει τους ιστοτόπους θα πρέπει να συμβάλλει στην ενημέρωση κλπ του ελληνικού λαού, επομένως δεν αρκεί π.χ. να μεταδίδεται από τις συχνότητες κλασική μουσική σε κονσέρβα με φόντο γραφικά τοπία των ελληνικών βουνών και των κάμπων: θα χρειαστεί κάποιου είδους ραδιοτηλεοπτικό και ψηφιακό περιεχόμενο, και οι πιθανές/δυνατές λύσεις, όσο μπορώ να σκεφτώ, είναι οι εξής τρεις:

α) Με νεότερη ΚΥΑ ανακαλείται (οικειοθελώς από την κυβέρνηση) η προηγούμενη, εν όλω ή εν μέρει, προκειμένου να αξιοποιηθεί ο μέχρι πρότινος υφιστάμενος και ήδη καταργημένος δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός φορέας, δηλαδή... η ΕΡΤ, για το χρονικό διάστηµα μέχρι να δημιουργηθεί καινούργιος. Προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι κάτι τέτοιο αποκλείεται, γιατί θα αποτελούσε σχεδόν πλήρη υποχώρηση της πλευράς Σαμαρά και θα έπληττε το ίματζ του αποφασιστικού μεταρρυθμιστή που τα βάζει με τους βολεμένους κλπ κλπ.

β) Με νεότερη ΚΥΑ που θα συμπληρώνει την προηγούμενη (...), ή με, αχέμ, δημιουργική ερμηνεία της ήδη υπάρχουσας (ξανά αποσιωπητικά...), παρέχεται η εξουσία στον ειδικό διαχειριστή να συστήσει κάποιο (μεταβατικό) νομικό πρόσωπο το οποίο θα αναλάβει να κάνει τις εκπομπές, προφανώς στο ελάχιστο δυνατό: δηλαδή δελτία ειδήσεων και υλικό αρχείου. Ας επισημάνουμε ότι η υπάρχουσα ΚΥΑ προβλέπει ήδη πως ο ειδικός διαχειριστής μπορεί "για τις ανάγκες της διαχείρισης" να συνάπτει για λογαριασμό του Δημοσίου συμβάσεις έργου ή εργασίας ορισμένου χρόνου, κατά παρέκκλιση των κειμένων διατάξεων.

γ) Με αξιοποίηση κάποιας άλλης νομοθετικής διάταξης γενικής ισχύος, που πιθανόν να υπάρχει καταχωνιασμένη σε οποιοδήποτε νομοθέτημα της μνημονιακής περιόδου ή και παλιότερο, και που αν δεν υπάρχει πανεύκολα τη φτιάχνουμε στο πιτς φυτίλι και την περνάμε με μια πράξη νομοθετικού περιεχομένου, προβλέπεται η δημιουργία κάποιου "οχήματος ειδικού σκοπού", κάποιου νομικού προσώπου δηλαδή, είτε δημόσιου είτε ιδιωτικού δικαίου, με περιορισμένη διάρκεια και αντικείμενο να τρέξει ένα κάποιο τηλεοπτικό/ραδιοφωνικό/διαδικτυακό πρόγραμμα μέχρι να συσταθεί ο καινούργιος δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός φορέας.

Οι δύο τελευταίες περιπτώσεις έχουν βέβαια τα προβλήματά τους: καταρχήν (ή καταρχάς) πρόκειται στην ουσία για παραλλαγές της "συμβιβαστικής" πρότασης Σαμαρά που κυκλοφόρησε τις προηγούμενες ημέρες και που την απέρριψαν τόσο το ΠΑΣΟΚ όσο και η ΔΗΜΑΡ. Κατά δεύτερον, δημιουργούν την ανάγκη να στηθεί ένα τσάτρα-πάτρα οργανόγραμμα και να προσληφθεί το αναγκαίο προσωπικό, έστω και με συμβάσεις έργου, με διαδικασίες σούπερ-εξπρές και -εκ των πραγμάτων- αδιαφανείς. Ωστόσο, από τυπικής πλευράς, πρόκειται για ενδεχόμενες λύσεις που συμμορφώνονται με την προσωρινή διαταγή. Ή που εν πάση περιπτώσει μοιάζουν να συμμορφώνονται, πράγμα που στην προκειμένη περίπτωση έχει το ίδιο αποτέλεσµα.

Σε εντελώς ελεύθερη απόδοση, η διαταγή του κυρίου Μενουδάκου λέει στην κυβέρνηση "κοίτα, έκανες μαλακία που έκλεισεις την ΕΡΤ χωρίς να έχεις έτοιμη τη διάδοχη κατάσταση ώστε να συνεχιστούν απρόσκοπτα οι βασικές έστω λειτουργίες της, αλλά εγώ δεν μπορώ να σε υποχρεώσω να την ξανανοίξεις. Οπότε σου πετάω πίσω το μπαλάκι, και κόψε το κεφάλι σου τώρα, μέχρι να ετοιμάσεις τον καινούργιο φορέα που λες πως θα φτιάξεις, να βρεις πώς θα λειτουργήσουν οι συχνότητες και τα ιντερνέ (sic)".

Και μ' αυτά και μ' αυτά, όλοι μπορούν να αισθάνονται και να δηλώνουν δικαιωμένοι, πλην των εργαζομένων οι οποίοι μπορούν να αισθάνονται οιονεί απολυμένοι -οι δε εργαζόμενοι στα μουσικά σύνολα, στη Ραδιοτηλεόραση, σε άλλες θυγατρικές που δεν έχουν άμεση σχέση με τις εκπομπές, ακόμα και στα περιφερειακά ραδιόφωνα- μπορούν να αισθάνονται και εντελώς απολυμένοι, αφού η προσωρινή διαταγή τους αφήνει στο περιθώριο. Και όλα αυτά, με δύο ακόμη επεισόδια να απομένουν στο δικαστικό σήριαλ: την αίτηση αναστολής, που θα συζητηθεί από την Επιτροπή Αναστολών του ΣτΕ κάπου τώρα στα κοντά, και την αίτηση ακύρωσης, όπου πλέον το Συμβούλιο της Επικρατείας (λογικά σε Ολομέλεια) θα μπει εντελώς στην ουσία της υπόθεσης -η οποία όμως, απ' ό,τι διαβάζω, πρόκειται να συζητηθεί περί τα τέλη Σεπτεμβρίου, παναπεί πολλά μπορεί να έχουν συμβεί μέχρι τότε.

Τώρα δηλαδή εδώπουταλέμε δεν ξέρω αν βοήθησα να ξεκαθαριστούν τα πράγματα ή να μπερδευτούν χειρότερα... αλλά δεν φταίω κιόλας αν η κατάσταση είναι από μόνη της μπάχαλο, φταίω;





ΥΓ: Όπως θα έχει παρατηρήσει ίσως ο τακτικός αναγνώστης, το ιστολόγιο είχε περιπέσει σε μακρά σιωπή εδώ και κάτι μήνες. Ο λόγος είναι ανωτέρας -πλην ευτυχούς- βίας: από τον Φεβρουάριο, το χασοδικαίικο έχει αβγατίσει κατά ένα στόμα, και το καινούργιο προσωπικό είναι πλήρους απασχόλησης και με σύμβαση αορίστου χρόνου, έχει δε επιβάλλει την αναδιάρθρωση των υπηρεσιών και τον επαναπροσδιορισμό των προτεραιοτήτων. Εν πάση περιπτώσει, το μαγαζί δεν κλείνει, θα συνεχίσει να εκπέμπει στο μέτρο του δυνατού -αν και εκ των πραγμάτων έχει μετακομίσει τις πιο πολλές δραστηριότητές του στο πιο άμεσο και πρόχειρο περιβάλλον του τουίτερ. Με την ευκαιρία, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον συνάδελφο που προ καιρού μου έστειλε ένα ιδιαιτέρως ενθαρρυντικό ημέιλ, και στον οποίο ποτέ δεν απάντησα μέσα στη φούρια των ημερών εκείνων, καθώς και τους άλλους φίλους που με προέτρεψαν να το ξαραχνιάσω το ρημάδι.


.