Αποσοβιετοποίηση τώρα

Πρώτα-πρώτα, να βγαίνει ο υπουργός Εργασίας μιας χώρας όπου η ανεργία έχει καβαλήσει το 24 % και να λέει ότι "η Ελλάδα στα εργασιακά λειτουργούσε ως σοβιέτ", είναι σχεδόν ύβρις. Ή μάλλον όχι: είναι ύβρις σκέτο, χωρίς το "σχεδόν".

Από εκεί και πέρα, δεν μπορεί παρά να αναρωτηθεί κανείς ποια ακριβώς ήταν αυτά τα σοβιετικά χαρακτηριστικά της ελληνικής εργατικής νομοθεσίας που έρχονται να τα διορθώσουν τώρα οι παρεμβάσεις των μνημονίων: το οκτάωρο; Οι συλλογικές διαπραγματεύσεις; Η αποζημίωση της απόλυσης; Οι πληρωμένες υπερωρίες; Διότι, αν δεν απατώμαι, τα χαρακτηριστικά αυτά αποτελούν ως επί το πλείστον κατακτήσεις των εργαζομένων του Δυτικού κόσμου. Το οκτάωρο, για παράδειγμα, το διεκδίκησαν οι εργάτες του Σικάγου πολύ πριν η έννοια "σοβιέτ" υπάρξει έστω και σαν ιδέα στο μυαλό του συντρόφου Βλαντιμίρ Ίλιτς Ουλιάνοφ. Άσε που, από τα λίγα που ξέρω δηλαδή, γενικώς στη Σοβιετία τα πράγματα πρέπει να ήταν πιο απλά: συλλογικές διαπραγματεύσεις, ας πούμε, δεν ήταν αναγκαίες μια που δεν υπήρχε εργοδοσία με τη δυτική έννοια του όρου, τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας την είχαν αναλάβει τα πενταετή πλάνα, ενώ το θέμα των υπερωριών το ρύθμισε με συνοπτικές διαδικασίες ο σύντροφος Σταχάνοφ.

Από την άλλη, βέβαια, όταν πρέπει να συντηρηθεί πάση θυσία η κυρίαρχη αφήγηση του καθεστωτικού newspeak ότι η προ κρίσης Ελλάδα ήταν το τελευταίο σοβιετικό κράτος στην Ευρώπη, τότε αναπόφευκτα κοντά στο βασιλικό θα ποτιστεί κι η γλάστρα: μπροστά στην ανάγκη να τα βαφτίσουμε όλα σοβιέτ, ο κάθε παρατυχών Βρούτσης μπορεί να γράφει και την Ιστορία στα καλαμπαλίκια του και να τα κάνει όλα σαλόνι-τραπεζαρία ένα.

Ενδέχεται βέβαια και να τον αδικώ τον κύριο υπουργό. Μπορεί και νά 'ναι όπως τα λέει, βρε αδερφέ, μπορεί τα μνημόνια όντως να απελευθερώνουν την αγορά εργασίας, οπότε ίσως πρέπει να προχωρήσουμε με βήμα γοργό και στα επόμενα στάδια της αποσοβιετοποίησης, στο όνομα της Αγίας Ανάπτυξης και της Οσίας Ανταγωνιστικότητας. Για παράδειγμα: ως πότε θα διατηρείται αυτός ο αναχρονισμός της υποχρεωτικής καταβολής του μισθού -και μάλιστα με τη δαμόκλειο σπάθη της ποινικής δίωξης να κρέμεται πάνω απ' το κεφάλι του άτυχου, όχι-και-τόσο-καλοπληρωτή εργοδότη; Ήδη η αγορά, μέσα στην άπειρη αυτορρυθμιστική σοφία της, εφαρμόζει όλο και συχνότερα το εμφανώς πιο ευέλικτο σύστημα "δώστε ό,τι προαιρείσθε" (γνωστό και ως "τσάκω αυτά έναντι, και από τον άλλο-παράλλο μήνα βλέπουμε"). Επίσης: ως πότε θα διατηρείται αυτή η αναπτυξιακή τροχοπέδη των συλλογικών συμβάσεων εργασίας; Τι είναι ο εργαζόμενος, πρόβατο, να τρέχει να κρυφτεί μέσα στο κοπάδι; Δεν είναι καλύτερα να υπάρχει μια τίμια, ειλικρινής, αδιαμεσολάβητη σχέση μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου, αποτυπωμένη σε μια ατομική σύμβαση εργασίας κομμένη και ραμμένη στα μέτρα του; Και ποιος μας λέει ότι χρειαζόμαστε το κακό σοβιετικό Κράτος να προστατεύει τάχα τα παιδιά μας απαγορεύοντας την ελεύθερη ανάπτυξή τους μέσω της εργασίας; Ξέρει το Κράτος καλύτερα από τον κάθε οικογενειάρχη, πότε πρέπει το παιδί να συνεισφέρει στα οικογενειακά βάρη;

Τέτοιες γενναίες και ρηξικέλευθες παρεμβάσεις χρειάζονται αν θέλουμε να αφήσουμε πίσω μας τις αγκυλώσεις του παρελθόντος και να διεκδικήσουμε την ισότιμη συμμετοχή μας στο σύγχρονο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι. Στο τέλος-τελος, αν είναι να κρατήσουμε ένα στοιχείο από το σοβιετικό παρελθόν, ας είναι κάτι χρήσιμο: τα γκουλάγκ, ας πούμε (που θα τα λέμε "Ειδικές Οικονομικές Ζώνες", για λόγους καλαισθησίας, μια που ο σοβιετικός όρος είναι άσκημα φορτισμένος).

Κι όπως λέει κι ο συνάδελφος Βυτίος, "πουτάνα ανταγωνιστικότητα, μαγεύεις".