Καρπαζιές

Ας κάνουμε λοιπόν άλλη μια ανακεφαλαίωση: εδώ και δύο χρόνια έχουν συμβεί τα εξής:

• τρία κράτη-μέλη της Ευρωζώνης έχουν βρεθεί με κάθε επισημότητα εκτός αγορών και εντός προγραμμάτων "δημοσιονομικής εξυγίανσης",
• άλλα δύο (Ισπανία, Ιταλία) διατηρούνται εντός αγορών με μηχανική υποστήριξη, τεχνάσματα της ΕΚΤ και με αυξημένο κόστος δανεισμού,
• έξι συνολικά κυβερνήσεις έχουν πέσει (ή καταρρεύσει, αν προτιμάτε) πριν την ώρα τους -όλα τα γουρουνάκια και μπόνους η Ολλανδία.

Και να μην επεκταθούμε τώρα στη συζήτηση για τον κοινωνικό αντίκτυπο της πολιτικής αυστηρής δημοσιονομικής πειθαρχίας, γερμανικής εμπνεύσεως, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Ευρώπης: ας θυμηθούμε μόνο ότι η ανεργία κατέγραψε πρόσφατα πανευρωπαϊκό ρεκόρ, και ας μείνουμε εκεί.

Αξίζει όμως να σταθεί κανείς λιγάκι στην περίπτωση της Ολλανδίας: μια χώρα με καθ' όλα υγιή οικονομία, εξωστρεφή, παραγωγική, ανταγωνιστική, που δεν κολυμπάει σε μια θάλασσα από χρέη και που οι αγορές δεν τραβούσαν κανένα ζόρι με την πάρτη της... μέχρι την περασμένη εβδομάδα. Που ανακοινώθηκε ότι το έλλειμμά της για φέτος θα είναι τσιμπημένο (4,6 %), και ταραχή μεγάλη έπιασε την ολλανδική κυβέρνηση. Δέκα χρόνια νωρίτερα, μη σου πω και λιγότερα, η είδηση αυτή θα προκαλούσε ένα αδιάφορο ανασήκωμα των ώμων: την ώρα που η ευρωπαϊκή οικονομία βρίσκεται σε υφεσιακή καμπύλη, μια αύξηση του ολλανδικού ελλείμματος θα αντιμετωπιζόταν μάλλον σαν αναμενόμενο συγκυριακό φαινόμενο, που μια κατά τα άλλα υγιής οικονομία μπορεί να το αντέξει για δύο-τρία χρόνια, μέχρι να αλλάξει το γενικότερο κλίμα, έστω και με κάποιες ήπιες παρεμβάσεις.

Σήμερα όμως που η αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία έχει αναβιβαστεί σε μεταφυσικό δόγμα, η ολλανδική κυβέρνηση έσπευσε να εξαγγείλει ένα πρόγραμμα εκτεταμένων περικοπών δημοσίων δαπανών, ύψους περί τα 15 δις ευρώ. Αποτέλεσμα: να αποσκιρτήσει από τον κυβερνητικό συνασπισμό ο ένας εκ των εταίρων (όχι τυχαία, η ακροδεξιά), επικαλούμενος το (αναμενόμενο) επιχείρημα "γιατί να περικόψουμε 15 δις από τους Ολλανδούς συνταξιούχους για να τα δώσουμε σε χώρες όπως η Ελλάδα;", να πέσει η κυβέρνηση πριν φτάσει στα μισά της θητείας της και να προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές.

Με δυο λόγια, η Ευρωζώνη θυμίζει τον Τζανετάκο στις παλιές ελληνικές ταινίες, που έτρωγε τις καρπαζιές από τον Κωνσταντάρα τη μία πίσω από την άλλη (τελευταία καρπαζιά η υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ισπανίας), προσπαθώντας να φυλαχτεί όπως-όπως, αλλά χωρίς να το πολυπετυχαίνει.

Είναι ώρα νομίζω να το καταλάβουμε: η ευρωπαϊκή πολιτική αντιμετώπισης της κρίσης έχει αποτύχει συνολικά και παταγωδώς, τόσο σε οικονομικό, όσο και σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο. Τελεία. Και η ελπίδα ότι, αν συνεχίσουμε στον ίδιο δρόμο, στον δρόμο της αρετής που ευαγγελίζεται πρωτίστως η Γερμανία, θα αλλάξουν τα πράγματα με κάποιον μαγικό τρόπο και θα ξαναγυρίσουμε σε εποχές, αν όχι παχιών αγελάδων, τουλάχιστον όχι ψόφιων, είναι ταυτόσημη με την ελπίδα για μια καλύτερη ζωή μετά θάνατον, σε ολάνθιστους κήπους με βρυσούλες που θα ρέουν γάλα και μέλι.

Ακούγεται ευρύτερα σαν νουθεσία ότι στις επερχόμενες εκλογές δεν θα πρέπει να παγιδευτούμε στο δίλημμα μνημόνιο-αντιμνημόνιο αλλά να κοιτάξουμε την ευρύτερη εικόνα, την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας και τα λοιπά. Ε λοιπόν, συμφωνώ. Και ακριβώς επειδή πιστεύω ότι πρέπει να κοιτάξουμε την ευρύτερη εικόνα, θέλω στις εκλογές να αποδοκιμαστούν τα κόμματα που ενστερνίζονται αυτήν την ολοκληρωτικά αποτυχημένη πολιτική, η οποία το μόνο που πετυχαίνει είναι να αυξάνει την κοινωνική ένταση, να οξύνει τις ανισότητες, να εξανεμίζει τα οράματα περί "ενωμένης Ευρώπης", να εγκαθιδρύει την καχυποψία μεταξύ των Ευρωπαίων πολιτών και να ενισχύει φυγόκεντρες δυνάμεις, δυνάμεις συντηρητικές, δυνάμεις που, αν επικρατήσουν, μπορούν να γυρίσουν την Ευρώπη πολλά χρόνια πίσω.

Από εδώ και πέρα, κάθε εκλογική αναμέτρηση στην Ευρώπη θα είναι ένα στοίχημα που πρέπει να κερδηθεί. Συνεχίζοντας στην ίδια πορεία, τα πράγματα μόνο χειρότερα μπορεί να πάνε. Ήρθαν έτσι τα πράγματα που την επόμενη Κυριακή είναι δυνατόν να σταλεί ένα διπλό, ηχηρό μήνυμα αποδοκιμασίας αυτής της πολιτικής από δύο διαφορετικές πλευρές της Ευρώπης: μία που την ακολούθησε από επιλογή και μία που την ακολούθησε από ανάγκη. Είναι μια ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί. Απ' ό,τι δείχνουν τα πράγματα, οι Γάλλοι θα κάνουν αυτό που πρέπει, στέλνοντας τον ανεκδιήγητο Σαρκοζύ στο σπίτι του. Εμείς;

(bonus track)

.