02 Δεκεμβρίου 2010

Μυστικά και ψέματα

Το περασμένο Σάββατο βλέπαμε στα δελτία ειδήσεων τον κ. Μπαρόζο, που δεν είναι μονάχα πρόεδρος της Κομισιόν, είναι και Πορτογάλος ο κερατάς, να σκίζει τα ρούχα του: μα για ποια Πορτογαλία μου λέτε, δεν τρέχει τίποτα με την Πορτογαλία, μην ακούτε τι λέγεται, μη με στεναχωράτε και τα τοιαύτα.

Την ίδια ακριβώς ώρα είχαν πάρει το δρόμο για το πιεστήριο τα φύλλα των κυριακάτικων εφημερίδων, στα οποία διαβάσαμε λίγες μόνο ώρες αργότερα ότι η Πορτογαλία πιέζεται από τους ευρωπαίους εταίρους της να ενταχθεί προληπτικώς στο μηχανισμό στήριξης.

Εντάξει, το να λένε ψέματα οι πολιτικοί είναι κάτι συνηθισμένο και πάντως όχι κάτι καινούργιο. Όμως νομίζω ότι τους τελευταίους μήνες το πράγμα έχει παραξεχειλώσει. Μέχρι πρότινος, την ανειλικρίνεια των πολιτικών την εντοπίζαμε κυρίως στο επίπεδο των προθέσεων: άκουγες έναν οποιονδήποτε πολιτικό να υπόσχεται, να δεσμεύεται, να εξαγγέλει, και ήξερες ότι πρέπει να βαστάς μικρό καλάθι και να πιστεύεις τα μισά απ' αυτά που ακούς. Πλέον η ανειλικρίνεια έχει επεκταθεί και στο επίπεδο της περιγραφής της πραγματικότητας: ακούς έναν πολιτικό να σου αναλύει μια κατάσταση και ξέρεις ότι πρέπει να πιστεύεις, όχι πια τα μισά, αλλά τα ακριβώς αντίθετα από αυτά που λέει.

Το αποτέλεσμα μπορούμε να το περιγράψουμε με μία λέξη: απαξίωση. Πλήρης και άνευ προηγουμένου απαξίωση των πολιτικών, την οποία αποδεικνύουν φαινόμενα όπως η μαζική αποχή στις πρόσφατες δικές μας δημοτικές και περιφερειακές εκλογές, αλλά και το ύφος και το μέγεθος των αντιδράσεων των Ιρλανδών, μπροστά στο τετελεσμένο γεγονός της ένταξής τους στο μηχανισμό στήριξης.

Απαξίωση των πολιτικών, εν προκειμένω, οδηγεί σε ή συνεπάγεται και απαξίωση της πολιτικής. Σε μία σειρά από χώρες της Ευρώπης, οι πολίτες αντιμετωπίζουν προγράμματα αυστηρής λιτότητας που χειροτερεύουν δραματικά το επίπεδο διαβίωσής τους, που τους τα επιβάλλουν μηχανισμοί της αγοράς τη λειτουργία των οποίων δεν μπορούν να καταλάβουν, με τη συνδρομή υπηρεσιακών στελεχών (της ΕΚΤ, της Κομισιόν, του ΔΝΤ) η νομιμοποίηση των οποίων είναι τόσο έμμεση που καταντά σχεδόν ανύπαρκτη. Και την ίδια στιγμή, οι εκλεγμένοι αντιπρόσωποι των λαών παρακολουθούν λίγο-πολύ απαθείς τα τεκταινόμενα και περιορίζονται στο να συμμορφώνονται (ή τουλάχιστον έτσι δείχνουν) με άνωθεν ή έξωθεν υποδείξεις, χωρίς καμία αποτελεσματική αντίδραση.

Αυτή η απαξίωση της πολιτικής έχει δύο αποτελέσματα, ένα άμεσο κι ένα πιο μακροπρόθεσμο. Το άμεσο είναι ότι, εφόσον τους πολιτικούς δεν τους παίρνουν πια στα σοβαρά ούτε οι ίδιοι οι ψηφοφόροι τους, δεν τους παίρνουν στα σοβαρά ούτε οι περιβόητες Αγορές: το σύνδρομο του ψεύτη βοσκού. Την ημέρα που ακούγεται από δήθεν υπεύθυνα χείλη ότι η τάδε χώρα δεν έχει προβλήματα, βαδίζει στο σωστό δρόμο και τα συναφή, οι Αγορές αναγνωρίζουν τον επόμενο στόχο και αρχίζουν το σφυροκόπημα.

Το δεύτερο είναι ακόμα πιο σοβαρό: καθώς η πολιτική απαξιώνεται, ταυτόχρονα οι πολίτες βιώνουν την ανασφάλεια λόγω της κρίσης, η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία μετατοπίζεται όλο και πιο δεξιά, η παραδοσιακή κεντροδεξιά ψάχνει αμήχανα τον ρόλο της (της παίρνουν τη δουλειά οι σοσιαλδημοκράτες), η αριστερά παρουσιάζει χρόνια αδυναμία να προτείνει ένα βιώσιμο εναλλακτικό μοντέλο... όλοι οι παράγοντες ευνοούν την ενίσχυση των άκρων του πολιτικού φάσματος.

Τα οποία άκρα έχουν την πολυτέλεια να βλέπουν όλα τα προβλήματα μονοσήμαντα, και -ακόμη κι αν δεν μπορούν να προτείνουν λύσεις, που συνήθως δεν μπορούν- μπορούν ωστόσο μια χαρά να υποδείξουν ενόχους. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, αυτό είναι αρκετό. Και είναι ένα φαινόμενο που μπορεί να βάλει σε κίνδυνο τις ευρωπαϊκές δημοκρατίες όπως τις ξέρουμε.

Δεν πιστεύω ότι θα φτάσουμε να ξαναζήσουμε τη δεκαετία του '30 -αλλά δεν είναι και απαραίτητο. Πάνω από ένα σημείο, αυτή η ενίσχυση των άκρων μπορεί να οδηγήσει την Ευρώπη πολλά χρόνια πίσω, δυναμιτίζοντας το όποιο όραμα (εδώ μάλλον θα έπρεπε να πω: ξέφτι οράματος) για ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και δημιουργώντας συνθήκες οιονεί ψυχροπολεμικές. Μακάρι να υπερβάλλω, αλλά μου φαίνεται ότι η κατάσταση προς τα εκεί πάει. Και δυστυχώς, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, δεν διακρίνω καμία προσπάθεια να μπει ένα φρένο και να πάρουν άλλη τροπή τα πράγματα.


.

12 σχόλια:

  1. το ψέμα συνδέεται άμεσα με το λαϊκισμό και τη δημαγωγία. Έχεις απόλυτο δίκιο. Αν και μερικές φορές καθίσταται αναγκαίο όπλο για ένα λαό προς τα έξω, ωστόσο, έχει τόσο κοντά ποδάρια που η αλήθεια αποκαλύπτεται λίγο αργότερα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. "Δεν πιστεύω ότι θα φτάσουμε να ξαναζήσουμε τη δεκαετία του '30 -αλλά δεν είναι και απαραίτητο."

    ακριβώς. όπως δεν είναι απαραίτητος κι ένας ακόμα γενικευμένος (aka παγκόσμιος) πόλεμος. Μερικές περιφερειακές εστίες (Κορέα, Ιράν) αρκούν.
    Άλλωστε έχουμε, εκτός από τους μουσουλμάνους, και τον Τσάβες για να παίξουν το ρόλου του κακού.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Πραγματικά θα συμφωνήσω 100% με τα λεγόμενά σου. Και θα συμφωνήσω επίσης και με το σχόλιο του δείμου του πολίτη, ότι το ψέμα είναι μερικές φορές αναγκαίο, αλλά αποκαλύπτεται αμέσως. Βέβαια, στις μέρες μας, όπως κι εσύ αναφέρεις, σχεδόν μόνο ψέματα ακούμε από τα χείλη των πολιτικών.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Αν και γενικά συμφωνώ με το κείμενο, να παρατηρήσω ότι δε γυρνάμε στη δεκαετία του '30 αλλά πολύ πιο πίσω...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Σπύρο, ανάπτυξέ το λίγο αυτό, αν θες.


    (ΥΓ, παρεμπίπτον: την άλλη Τετάρτη, που είναι η ΓΣ, δεν έχει καθόλου συγκοινωνίες).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ναι, το είδα κι εγώ - γκαντεμιά.
    Πράγματι το προηγούμενο σχόλιο θέλει ανάπτυξη - πολλή μάλιστα. Θα κάνω μια σύντομη προσπάθεια.
    Η αναφορά σου στη δεκαετία του '30 είναι σωστή από την άποψη των επιπτώσεων (πολιτικών και άλλων) μιας μεγάλης οικονομικής κρίσης, αλλά κατά τα άλλα θεωρώ ότι υπάρχουν διαφορές.
    Η κεντρικότερη από αυτές θεωρώ ότι είναι η μεγάλη ενίσχυση της θέσης των ιδιωτικών συμφερόντων έναντι των οργανωμένων κοινωνιών και των εκπροσώπων τους. Έχουμε σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο επιχειρήσεις με ανεπανάληπτο επίπεδο επιρροής, χάρη κυρίως στην ελευθερία μετακίνησης των κεφαλαίων που τους δίνει διαπραγματευτικό πλεονέκτημα, αλλά επίσης χάρη στον έλεγχο των ΜΜΕ. Το κράτος υποχωρεί παντού χάριν των επιχειρήσεων, οι οποίες σταδιακά "ροκανίζουν" και τα τελευταία κρατικά οχυρά, όπως είναι π.χ. το μονοπώλίο της νόμιμης βίας (βλ. Blackwater). Φτάνουμε έτσι σε μια εποχή ανάλογη με την εποχή της φεουδαρχίας, όπου ο κεντρικός ηγεμόνας (που δεν είχε μονοπώλιο βίας) εξαρτιόταν από ισχυρούς επιμέρους ηγεμόνες, ενώ όλοι μαζί προσπαθούσαν να κρατούν το πόπολο σε ύπνωση με μεθόδους όπως οι μάγοι και οι ιερείς (τότε) και τα ΜΜΕ (σήμερα).
    Υπ' αυτές τις συνθήκες, το σκηνικό που διαμορφώνεται (και στο κοινωνικό πεδίο, αλλά και σε επίπεδο διεθνούς πολιτικής), μας φέρνει, όχι μόνο στο 1930, αλλά και πολύ νωρίτερα: πριν από τη Γαλλική Επανάσταση.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Θα συμφωνήσω και αυτό που θα προσθέσω είναι ότι η αναγωγή πρέπει να γίνει στο μέλλον, πρόβλεψη των τάσεων και των συνθηκών, με στοιχεία γνώσης του παρελθόντος όπως σωστά λέει ο Σπύρος. Δεν θα ζήσουμε ξανά το 1930 αλλά ένα νέο 2030 με ταχύτερα εξελισσόμενες καταστάσεις. Μέχρι το 1930 το καζάνι σιγόβραζε μέχρι να πεταχτεί το καπάκι. Πιστεύω ότι μέχρι το 2030 οι εκρήξεις θα είναι στιγμιαίες και έντονες με μεγαλύτερες συνέπειες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Πολύ καθυστερημένη απάντηση, αλλά κάλλιο αργά παρά ποτέ: ΟΚ, καταλαβαίνω τι λέτε. Εγώ αυτό που θέλησα να επισημάνω είναι οι συνθήκες που οδήγησαν στην άνοδο των φασιστικών κινημάτων τη δεκαετία του '30 και οι αναλογίες με το σήμερα. Ασφαλώς υπάρχουν και διαφορές, σημαντικές μάλιστα.
    Ζήση, όπως θα δεις και στο επόμενο ποστ, μάλλον συμφωνούμε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Συμφωνώντας γενικά με τα γραμμένα στο post για τη σύγχρονη πολιτική και παρότι γενικά δεν είμαι καθόλου fan γενικά του χώρου θα διαφωνήσω με το αρχικό επιχείρημα που διαλέγεται ως αφετηρία του post. Ο πολιτικός δεν είναι πάντα αυτός που λέει 1ος ψέματα και δεν έχει πάντα άδικο όταν τα χρησιμοποιεί για συγκεκριμένο σκοπό.
    Αυτό που συνειδητοποιεί κανείς ως απλός ακροατής αλλά και διαβάζοντας ερασιτεχνικά και αποσπασματικά τα οικονομικά νέα είναι ότι όσο αυξάνονται περισσότερο οι άυλοι τίτλοι (χαρτιά που δεν έχουν «άμεσο» οικονομικό αντίκρισμα) δεν έχει σημασία πάντα τι έχεις αλλά τι νομίζει ο άλλος ότι έχεις . Δηλαδή στην περίπτωση αυτός που έχει να κερδίσει από τη χρεωκοπία οποιουδήποτε κράτους διαλέγει την πιο ασθενή οικονομία διασπείρει φήμες ότι δεν πάει καλά (σωστό) και θα χρεοκοπήσει (λάθος) σταματάνε οι τράπεζες να τη δανείζουν και ξαφνικά η χώρα που βρίσκεται σε δύσκολη μεν αλλά όχι καταστροφική θέση οδηγείται σε χρεωκοπία.
    Στην προκειμένη περίπτωση λοιπόν αυτό που κάνει ο εκπρόσωπος (όπως θα έκανε και κάθε εκπρόσωπος της οποιασδήποτε εταιρείας) είναι να αντικρούσει της φήμες λέγοντας ότι στόχο έχουν να φέρουν τη χώρα σε δυσμένεια για να κερδίσουν από την πτώχευσή της.
    Οπότε λοιπόν παρότι δεν εμπιστεύομαι τον Μπαρόζο ή τον οποιοδήποτε Μπαρόζο στη προκειμένη περίπτωση εντελώς αντανακλαστικά η 1η σκέψη που έρχεται στο μυαλό είναι: «Έ τι περίμενες να πει βρε αδελφέ, ότι βουλιάζουμε;». Τέλος από την πλευρά μου δεν ξέρω ποιόν να εμπιστευτώ στην περίπτωση αυτή. Δεν ξέρω δηλαδή αν ο Μπαρόζο το λέει γιατί θεωρεί σωστά ή εσφαλμένα ότι η χώρα θα ζημιωθεί από την ένταξη στο μηχανισμό στήριξης ή αν έχει λερωμένη τη φωλιά του από κακοδιαχείριση και θέλει να κρύψει την πραγματική κατάσταση της χώρας. Αλλά ακόμα και το 2ο να ισχύει αν θεωρεί ότι η χώρα θα την παλέψει χωρίς το μηχανισμό στήριξης και επίσης ότι αν ενταχθεί στο μηχανισμό έχει να χάσει πιο πολλά από αυτά που θα κερδίσει τότε γιατί να μπει και γιατί να ενδώσει στις πιέσεις. Ε δε πρόκειται λοιπόν να βγει και να πει ναι παιδιά τα πάμε χάλια, είναι σα να λέει σκοτώστε μας.
    Οπότε πριν ρίξουμε το λίθο παιδιά,, απαλά γιατί τα πράγματα είναι κομματάκι πιο περίπλοκα.
    Μανώλης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Συμφωνώντας γενικά με τα γραμμένα στο post για τη σύγχρονη πολιτική και παρότι γενικά δεν είμαι καθόλου fan γενικά του χώρου θα διαφωνήσω με το αρχικό επιχείρημα που διαλέγεται ως αφετηρία του post. Ο πολιτικός δεν είναι πάντα αυτός που λέει 1ος ψέματα και δεν έχει πάντα άδικο όταν τα χρησιμοποιεί για συγκεκριμένο σκοπό.
    Αυτό που συνειδητοποιεί κανείς ως απλός ακροατής αλλά και διαβάζοντας ερασιτεχνικά και αποσπασματικά τα οικονομικά νέα είναι ότι όσο αυξάνονται περισσότερο οι άυλοι τίτλοι (χαρτιά που δεν έχουν «άμεσο» οικονομικό αντίκρισμα) δεν έχει σημασία πάντα τι έχεις αλλά τι νομίζει ο άλλος ότι έχεις http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11826&subid=2&pubid=10202891 (sorry παίδες δεν του αρέσει το link me hyperlink reference οπότε το βάζω χύμα). Δηλαδή στην περίπτωση αυτός που έχει να κερδίσει από τη χρεωκοπία οποιουδήποτε κράτους διαλέγει την πιο ασθενή οικονομία διασπείρει φήμες ότι δεν πάει καλά (σωστό) και θα χρεοκοπήσει (λάθος) σταματάνε οι τράπεζες να τη δανείζουν και ξαφνικά η χώρα που βρίσκεται σε δύσκολη μεν αλλά όχι καταστροφική θέση οδηγείται σε χρεωκοπία.
    Στην προκειμένη περίπτωση λοιπόν αυτό που κάνει ο εκπρόσωπος (όπως θα έκανε και κάθε εκπρόσωπος της οποιασδήποτε εταιρείας) είναι να αντικρούσει της φήμες λέγοντας ότι στόχο έχουν να φέρουν τη χώρα σε δυσμένεια για να κερδίσουν από την πτώχευσή της.
    Οπότε λοιπόν παρότι δεν εμπιστεύομαι τον Μπαρόζο ή τον οποιοδήποτε Μπαρόζο στη προκειμένη περίπτωση εντελώς αντανακλαστικά η 1η σκέψη που έρχεται στο μυαλό είναι: «Έ τι περίμενες να πει βρε αδελφέ, ότι βουλιάζουμε;». Τέλος από την πλευρά μου δεν ξέρω ποιόν να εμπιστευτώ στην περίπτωση αυτή. Δεν ξέρω δηλαδή αν ο Μπαρόζο το λέει γιατί θεωρεί σωστά ή εσφαλμένα ότι η χώρα θα ζημιωθεί από την ένταξη στο μηχανισμό στήριξης ή αν έχει λερωμένη τη φωλιά του από κακοδιαχείριση και θέλει να κρύψει την πραγματική κατάσταση της χώρας. Αλλά ακόμα και το 2ο να ισχύει αν θεωρεί ότι η χώρα θα την παλέψει χωρίς το μηχανισμό στήριξης και επίσης ότι αν ενταχθεί στο μηχανισμό έχει να χάσει πιο πολλά από αυτά που θα κερδίσει τότε γιατί να μπει και γιατί να ενδώσει στις πιέσεις. Ε δε πρόκειται λοιπόν να βγει και να πει ναι παιδιά τα πάμε χάλια, είναι σα να λέει σκοτώστε μας.
    Οπότε πριν ρίξουμε το λίθο παιδιά,, απαλά γιατί τα πράγματα είναι κομματάκι πιο περίπλοκα.
    Μανώλης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Μ’ αυτή την πληροφορική βρε παιδί μου δε βγάζεις άκρη. 3εις φορές σου βγάζει λάθος αλλά την 3η παίρνει και το post και δεν κάνει και refresh να δεις ότι το πήρε. Χασοδίκη αν βρεις χρόνο σβήσε το ένα από τα δύο και αυτό εδώ μαζί.

    Μανώλης

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Ενστάσεις και ισχυρισμοί
κατατίθενται μόνον εγγράφως
(Χασοδίκειος Πολιτική Δικονομία, άρθρον 228)