02 Οκτωβρίου 2008

Παρεκτροπές

Κι ενώ στο γαλάζιο στρατόπεδο τρώγονται με τα ρούχα τους, πάμε να δούμε τι κάνουν και οι πράσινοι απέναντι.

Πρόταση νόμου για τη ρύθμιση των θεμάτων που αφορούν στην κυριότητα της λίμνης Βιστωνίδας και των παραλίμνιων εκτάσεων και την ανταλλαγή των ακινήτων μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της Ιεράς Μονής Βατοπεδίου κατέθεσε το ΠΑΣΟΚ.

Μάλιστα.

Πριν η υπόθεση της Μονής Βατοπεδίου εξελιχθεί σε σκάνδαλο, δεν ήταν παρά μια -διόλου ασυνήθιστη- περίπτωση αμφισβήτησης του ιδιοκτησιακού καθεστώτος ορισμένων εκτάσεων μεταξύ της Μονής και του Ελληνικού Δημοσίου.

Σε ποια εξουσία ανήκει το έργο της επίλυσης τέτοιων αμφισβητήσεων; Εύκολη η απάντηση: στη δικαστική. Όταν μιλάμε για αμφιλεγόμενες κυριότητες, εγκυρότητα και ισχύ τίτλων και τα παρόμοια, αρμόδια να ασχοληθούν με το θέμα είναι τα δικαστήρια.

Και πράγματι εκεί ξεκίνησαν να πάνε Μονή και Ελληνικό Δημόσιο, άρχισε η δίκη, συζητήθηκε η υπόθεση στο ακροατήριο και αναμενόταν η έκδοση της απόφασης, όταν...

...Όταν ξαφνικά οι διάδικοι, Μονή και Δημόσιο (το οποίο ενώπιον των δικαστηρίων εκπροσωπείται από την εκτελεστική εξουσία => την κυβέρνηση => τον εκάστοτε αρμόδιο υπουργό), συμφώνησαν ότι δεν χρειάζονται την απόφαση του δικαστηρίου, παραιτήθηκαν με κοινή δήλωση από την έκδοσή της και προχώρησαν στην από κοινού, γκουχ, διευθέτηση του ζητήματος με τον τρόπο που πλέον ξέρουμε.

Με άλλα λόγια, η υπόθεση ξεκίνησε να γίνεται σκάνδαλο όταν η εκτελεστική εξουσία μπήκε στα χωράφια της δικαστικής.

Τώρα το ΠΑΣΟΚ, προκειμένου να διορθωθεί υποτίθεται η κατάσταση, προτείνει να μπει η νομοθετική εξουσία (= η Βουλή) στα χωράφια της εκτελεστικής, που εξ' αρχής ήταν τα χωράφια της δικαστικής.

Χμμμ.

Ειρήσθω εν παρόδω ότι η ανάκληση διοικητικών πράξεων, οι συνέπειές της και οι υποχρεώσεις του Δημοσίου που απορρέουν από αυτήν είναι μεγάλο κεφάλαιο του δικαίου μας και όχι από τα απλούστερα.

Επίσης ότι η ψήφιση φωτογραφικών νόμων από τη Βουλή αντίκειται στο Σύνταγμα, στους θεμέλιους λίθους του οποίου βρίσκεται η Αρχή της Διάκρισης των Εξουσιών.

Που σημαίνει ότι τη μία παραβίαση αυτής της Αρχής πάμε να τη διορθώσουμε με μία άλλη.

Τη μία θεσμική-συνταγματική εκτροπή πάμε να τη μπαλώσουμε με μία άλλη.

Λοιπόν, παρόλο που κι εγώ σαν πολίτης είμαι τόσο αγανακτισμένος με το σκάνδαλο αυτό όσο και οποιοσδήποτε άλλος, παρόλο που θέλω να αποκατασταθεί η νομιμότητα, παρόλο που σε καμία περίπτωση δεν είμαι της γνώμης να χαριστούν στους καλόγερους όσα κακώς τους δόθηκαν,

Ωστόσο η πρόταση του ΠΑΣΟΚ δεν μου αρέσει.

Η Αρχή της Διάκρισης των Εξουσιών δεν είναι περιττή πολυτέλεια, ούτε γραφική δικηγορίστικη εμμονή: είναι η κόκκινη γραμμή ανάμεσα σε μια Δημοκρατία βασισμένη στο κράτος δικαίου και σε ένα αυταρχικό καθεστώς, όπου οι κανόνες είτε δεν υπάρχουν, είτε δεν τηρούνται.

Και το Σύνταγμα της χώρας είναι το Σύνταγμα της χώρας -δεν είναι ούτε οδηγίες χρήσης, ούτε κανένα ενδεικτικό guideline, ούτε ευχολόγιο, ούτε πατσαβούρι.

Τέτοιες παρεκτροπές έχουν ξαναγίνει, και πάντα ο σκοπός ήταν ιερός: τη μία οι Ολυμπιακοί Αγώνες, την άλλη η εκτροπή του Αχελώου, και πάντα η διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος, το οποίο βέβαια ερμηνεύεται κατά το δοκούν.

Ε φτάνει. Αν μη τι άλλο, σε αυτή τη χώρα από νομικούς υπάρχει περίσσευμα -και τα επιτελεία των κομμάτων είναι γεμάτα. Ας στρωθούν στο διάβασμα, ας φωνάξουν καθηγητές πανεπιστημίων, ας βρουν ειδικούς -και ας διαμορφώσουν μια πρόταση επίλυσης του θέματος που θα σέβεται το Σύνταγμα και τη νομιμότητα. Ο σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα. Και αυτό το παιχνίδι με τους θεσμούς, που τους γράφουμε στα παλιά μας τα παπούτσια όποτε θέλουμε για λόγους πολιτικής, επικοινωνιακής και όποιας άλλης σκοπιμότητας, κάποια στιγμή θα το βρούμε μπροστά μας. Για να μην πω ότι ήδη το βρίσκουμε.


.

12 σχόλια:

  1. Πολύ σωστός...
    Και τώρα που καταλάγιασε λίγο ο θόρυβος, να θυμίσω ότι υπέρ της Μονής Βατοπεδίου, στη γνωστή διαμάχη για τη λίμνη Βιστωνίδα έχουν βγει αρκετές αποφάσεις δικαστηρίων (1994-99) και άλλες τόσες γνωμοδοτήσεις του Νομικού Συμβουλίου (1999-2003).
    Και δεν τα γράφω αυτά για να ρίξω κάποιο φταίξιμο στο τότε κυβερνών ΠΑΣΟΚ, αλλά για να δείξω ότι, κατά πάσα πιθανότητα, ο νόμος ήταν πράγματι με τη Μονή Βατοπεδίου. Και ότι ο νόμος αυτός που λοιδορείται σήμερα (και από σένα αν δεν κάνω λάθος, σε προηγούμενη ανάρτηση), είναι ακριβώς η ίδια νομική βάση στην οποία βασίζεται η περιουσία του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως (χρυσόβουλα αυτοκρατόρων και φιρμάνια Σουλτάνων), η ίδια που διέπει τα μουσουλμανικά βακούφια, και η ίδια που είχε γίνει αποδεκτή από τα Ευρωπαϊκά δικαστήρια στη μεγάλη διαμάχη της δεκαετίας του ʼ80, όταν Ελληνικά μοναστήρια προσέφυγαν στην Ευρωπαϊκή δικαιοσύνη κατά του «νόμου Τρίτση» και δικαιώθηκαν.
    Η αποτίμηση των εκτάσεων, η προνομιακή ανταλλαγή τους με εκτάσεις του Δημοσίου κλπ. και το ποιος ωφελήθηκε από αυτήν, είναι ένα υπαρκτό μεν, διαφορετικό δε, ζήτημα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Εντάξει, λοιδορία είναι λίγο βαριά κουβέντα, άλλωστε το ποστ στο οποίο αναφέρεσαι είχε γενικά σαρκαστικό ύφος. Γεγονός είναι πάντως ότι είμαι εξαιρετικά απρόθυμος να δεχτώ (σαν νομικός και σαν πολίτης) αυτόματα την εγκυρότητα και την ισχύ τίτλων ιδιοκτησίας που χρονολογούνται από το Βυζάντιο: εκτός αν η δικαιοσύνη κρίνει έτσι, οπότε θα είμαι βέβαια υποχρεωμένος να το σεβαστώ.

    Αυτό το "κατά πάσα πιθανότητα" που λες είναι μια εκτίμηση: επειδή μιλάμε όμως για υπόθεση διαφύλαξης του δημοσίου συμφέροντος, υποχρέωση του Δημοσίου είναι να εξαντλήσει κάθε πιθανότητα, κάθε ένδικο μέσο, κάθε πιθανή ένσταση και ισχυρισμό. Όπως κάνει απέναντι σε κάθε ιδιώτη, δηλαδή (βλ. απαλλοτριώσεις και αναγνώριση δικαιούχων)...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Σπύρο, δες και αυτό (δεν θυμόμουνα πού το είχα δει, το βρήκα στο μπλογκ του Ροΐδη). Είναι αποσπάσματα, βέβαια, αλλά θα είχε ενδιαφέρον να βλέπαμε τις προτάσεις του Δημοσίου στην περίφημη δίκη, δεν νομίζεις;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ήθελα νά 'ξερα, έτσι όπως τα κάνανε, πώς θα ξεμπερδέψουν τώρα;;;

    Προτείνει το ΠΑΣΟΚ νόμους, ανακλήσεις διοικητικών πράξεων, ακυρώσεις συμβολαίων κ.λπ. Ερώτημα: με τι είδους αιτιολόγηση θα γίνουν όλα αυτά; υπάρχει ποτέ περίπτωση να γραφεί σε τέτοιο κείμενο ότι η ανάκληση γίνεται επειδή κάποιοι συνεργάστηκαν με τις κεφαλές της μονής, ώστε να ωφεληθεί αυτή σε βάρος του Δημοσίου; Ή μήπως θα γίνει αναφορά στις γνωστές "παραπλανήσεις"; Κι αν παραπλανήθηκαν οι υπουργοί, παραπλανήθηκαν και οι υπάλληλοι των υπηρεσιών που εξέδωσαν τις επίμαχες πράξεις; Μύλος η κατάσταση...

    Η μόνη νομικά ορθή λύση είναι να αποδεχθεί το Δημόσιο ότι κάποιοι λειτουργοί του (είτε υπουργοί είτε υπάλληλοι είτε όλοι μαζί) παρανόμησαν, να επιδιώξει τη δικαστική ακύρωση των συμβολαίων και έπειτα να κυνηγήσει και τους παρανομήσαντες. Αυτό, όμως, δεν πρόκειται ποτέ να συμβεί...

    Είδα δε ότι το ΠΑΣΟΚ βιάστηκε να υποδείξει στους τρίτους θιγόμενους να προσφύγουν εναντίον της μονής. Μήπως όμως και το Δημόσιο δεν φέρει ευθύνη;

    Το πρόβλημα, βεβαίως, είναι μεγαλύτερο και του Βατοπεδίου. Μονές ανά τη χώρα διεκδικούν εδώ και δεκαετίες εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα γης (μερικές φορές ακόμη και ολόκληρα νησιά!). Οι κάτοικοι των περιοχών αυτών (συνήθως ακτήμονες) ζουν χρόνια σε καθεστώς αβεβαιότητας. Οι μονές βεβαίως έχουν στα χέρια τους τίτλους ιδιοκτησίας, από τους οποίους μπορούν πράγματι να απορρέουν δικαιώματα κυριότητας (αυτό ας μην το ξεχνάμε - το βυζαντινορωμαϊκό και το οθωμανικό δίκαιο δεν έπαψε να υπάρχει μετά το 1913). Υπάρχουν όμως και ζητήματα χρησικτησίας, αοριστίας ή ακυρότητας των τίτλων κ.λπ.
    Μία σοβαρή κυβέρνηση θα είχε δώσει εδώ και έτη εντολή στο Νομικό Συμβούλιο να προχωρήσει σε ένα κεντρικό χειρισμό των υποθέσεων αυτών, με την κατάθεση αναγνωριστικών αγωγών εναντίον των μονών. Δε θα αρκούνταν στην άμυνα. Και αν δικαιώνονταν οι μονές, τότε θα μπορούσαν να γίνουν κάθε είδους συναλλαγές, χωρίς αμφισβητήσεις.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Νίκο μου, όλα αυτά που αναφέρετε και εσύ και ο Σπύρος είναι πολύ ωραία θέματα για νομική ανάλυση, αλλά το θέμα του ποστ (όσο κι αν φαίνεται παράδοξο) δεν είναι νομικό, όχι πρωτίστως τουλάχιστον. Είναι πολιτικό. Είναι το πώς κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση (κόμματα γεμάτα καθηγητές νομικής, ας μην ξεχνάμε, ιδίως το ΠΑΣΟΚ) επιδεικνύουν εξαιρετική ευκολία στο να μετατρέπουν τους θεσμούς σε γιο-γιο και το Σύνταγμα σε φωτορομάντζο, και πώς έχουμε φτάσει έντεκα εκατομμύρια άνθρωποι να το θεωρούμε αυτό θεμιτό, ή εν πάση περιπτώσει ανάξιο περαιτέρω συζήτησης, αρκεί να "γίνει η δουλειά μας", όποια κι αν είναι αυτή κάθε φορά.

    Προς θεού δεν σε αποπαίρνω, κι ελπίζω να μην διαβαστεί έτσι το σχόλιό μου. Στο κάτω-κάτω, κι εγώ παρασύρομαι εύκολα σε τέτοιες συζητήσεις, μου αρέσει κιόλας -απόδειξη τα σχόλια προς τον Σπύρο. Αλλά να, πώς να το πω χωρίς να ακουστεί δραματικό; Η δημοκρατία δεν κινδυνεύει μόνο από τα τανκς...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. ωραια τα λες, χασοδίκη
    θα διαφωνήσω μόνο με το "εκτός αν η δικαιοσύνη κρίνει έτσι, οπότε θα είμαι βέβαια υποχρεωμένος να το σεβαστώ" γιατί κανένα δικαστήριο δεν έχει το αλάθητο, κ η νομολογία είναι τίγκα σε λανθασμένες αποφάσεις, κ άλλωστε υπάρχει κ ένα τοσοδούλι βρε θεματάκι με τον έλεγχο της δικαστικής από την εκτελεστική εξουσία..

    χάρηκα που σε πέτυχα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Συμφωνώ απολύτως ότι η Δημοκρατία δεν κινδυνεύει μόνο από τα τανκς, αλλά και από την περιφρόνηση των θεσμέων και την περιγραφή των νόμων και του Συντάγματος. Νομίζω ότι σε αυτό συμφωνούμε όλοι, το έγραψα άλλωστε εξ αρχής.
    Όσο για το λινκ που δίνεις, πράγματι θα είχε ενδιαφέρον να δούμε τις προτάσεις του Δημοσίου. Αλλά δε μπορώ να μην παρατηρήσω (όχι σε εσένα που το ξέρεις, αλλά σε τυχόν μη νομικούς αναγνώστες - ελπίζω να απέμεινε κανείς με αυτά που λέμε!) ότι το δημοσίευμα χρησιμοποιεί τα διαθέσιμα έγγραφα κατά τρόπο παραπλανητικό: στον πάρεδρο ανατέθηκε να γράψει τις ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ του ελληνικού Δημοσίου στη συγκεκριμένη δίκη, όχι κάποια αντικειμενική γνωμοδότηση. Του ανατέθηκε δηλαδή, όχι να πει τη νομική του γνώμη για το ποιος έχει δίκιο, αλλά να αρνηθεί την αγωγή με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Τι να έκανε ο άνθρωπος; Να συνομολογούσε; Αρνείται λοιπόν πανηγυρικά, όπως αρνούμαστε αγωγές κι εγώ κι εσύ κι ο συνάδελφος Νίκος. Και δεν "γνωμοδοτεί" βεβαίως, όπως ψευδέστατα διατείνεται το δημοσίευμα... Όσο για το έγγραφο του αρχαιολόγου, εγώ θα το διάβαζα αλλιώς: "Στείλτε ικανούς ανθρώπους να αντικρούσουν τα επιχειρήματα των καλογέρων, γιατί μας έχουν στριμώξει"...
    ΥΓ: η λέξη "λοιδορία" ήταν όντως βαριά για το δικό σου σαρκασμό, απλά αναφερόμουν σε διάφορα άλλα σχόλια που είχαν γεμίσει ερτζιανά και σελίδες, και τεμπέλιασα να γράψω δυο γραμμές παραπάνω για να σε διαχωρίσω σαφώς - mea culpa.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Και το "θεσμέων" αντί "θεσμών" επίσης mea culpa...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Χασοδίκη, και να με απόπαιρνες δίκιο θα είχες. Συμβαίνει πολλές φορές να βλέπω τα πράγματα μόνον (ή καταρχήν) από τη νομική τους πλευρά. Άλλωστε νομίζω ότι την έχει το συνάφι μας αυτή τη διαστροφή...

    Αυτό που, μεταξύ άλλων, ήθελα να επισημάνω με το προηγούμενο σχόλιό μου είναι η (συνήθης πια) προχειρότητα των κρατούντων, οι οποίοι, ενώ θα μπορούσαν να έχουν λύσει οριστικά το ζήτημα εδώ και πολλά χρόνια, αναγκάζονται σήμερα να συμμαζέψουν εκ των υστέρων τα (περίπου) ασυμμάζευτα.

    Σήμερα φαίνεται να επαληθεύεται η γνώμη σου για το πού έπρεπε να έχει λυθεί το ζήτημα: η υπόθεση καταλήγει πάλι στους δικαστές (μόνο και μόνο επειδή δεν τους είχαν αφήσει να αποφανθούν όταν έπρεπε).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. @mecomitsos

    Πρώτα απ' όλα καλωσόρισες.
    Δεν έχω αντίρρηση στις επιφυλάξεις που διατυπώνεις, αλλά κάπου πρέπει να μπαίνει μια τελεία στα θέματα: δύο βαθμοί δικαιοδοσίας και ακυρωτικός έλεγχος εξασφαλίζουν στο μέγιστο δυνατό την ορθή διάγνωση κάθε διαφοράς. Ασφαλώς υπάρχει και ενδεχόμενο λάθους και ενδεχόμενο έξωθεν παρέμβασης, αλλά αν πούμε ότι και οι αποφάσεις της δικαιοσύνης μπορεί να μη γίνονται σεβαστές κατά περίπτωση, τότε πάμε πια σε ένα παιχνίδι χωρίς καθόλου κανόνες.

    @Σπύρος

    No offence taken (αλίμονο, μεταξύ μας...). Και συμφωνώ απόλυτα με τις παρατηρήσεις σου για τη διατύπωση του δημοσιεύματος, αν και νομίζω ότι η κεντρική ιδέα του συντάκτη ήταν "μην τα ρίχνουμε στους υπαλλήλους, αυτοί έκαναν τη δουλειά τους".

    @Νίκος10

    Καλά, για την επαγγελματική μας διαστροφή δεν χρειάζεται να πω ότι συμφωνώ :)
    Αλλά και επί της ουσίας νομίζω ότι έχεις δίκιο: να τελειώνουμε κάποτε με περιπτώσεις όπως του Βατοπεδίου. Αλίμονο αν υφίσταται εσαεί ο κίνδυνος να εμφανιστεί κάποια μέρα ένας όποιος ηγούμενος ανεμίζοντας χρυσόβουλα και να διεκδικεί λίμνες, βουνά και ξέρωγω τι άλλο. Είναι ευκαιρία να γίνει τώρα με την κτηματογράφηση: όσοι έχουν τέτοιους τίτλους να τους εμφανίσουν και να εξεταστούν, αλλιώς πάπαλα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Παρόμοια λύση (νομοθετική) έδωσε το ΠΑΣΟΚ και στην υπόθεση της "βασιλικής" περιουσίας και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δικαίωσε τελικά τον τέως...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Γενικά τα ευρωπαϊκά δικαστήρια αδυνατούν να καταλάβουν το κόνσεπτ "ας πάει και το παλιάμπελο, αρκεί να ανεβάσουμε νούμερα στις δημοσκοπήσεις"...

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Ενστάσεις και ισχυρισμοί
κατατίθενται μόνον εγγράφως
(Χασοδίκειος Πολιτική Δικονομία, άρθρον 228)