Νόμος και ιστολόγια: για όλα φταίνε οι ανώνυμες

"Oι διαχειριστές των blogs ενημερωτικού χαρακτήρα", λέει, "θα έχουν την ευθύνη να αναγράφουν στην κεντρική ιστοσελίδα τον κατά νόμο υπεύθυνο του blog".

Μάλιστα. Κι αν δεν το κάνουν, πώς θα τους βρεις για να τους επιβάλλεις κυρώσεις, δεδομένου ότι η αληθινή τους ταυτότητα προστατεύεται από το απόρρητο που θεσπίζει το άρθρο 19 του Συντάγματος;

Από την άλλη, αν το κάνουν όλοι (για καλό και για κακό, αφού όπως είδαμε σχεδόν όλα τα μπλογκ έχουν και λιγάκι "ενημερωτικό χαρακτήρα"), πώς θα ελέγξεις την ακρίβεια των στοιχείων μερικών δεκάδων χιλιάδων "κατά νόμον υπευθύνων";

Ποια ακριβώς υπηρεσία του ένδοξου ελληνικού κράτους θα αναλάβει να διεκπεραιώσει τις εργασίες αυτές, σε πόσο χρόνο και με ποιον τρόπο;

Στην πραγματικότητα, εδώ έχουμε μια πρόταση για άλλη μια ανεφάρμοστη ρύθμιση, που θα προστεθεί στην πλούσια συλλογή μας από τέτοιες ρυθμίσεις. Πέραν όμως από τα πρακτικά προβλήματα που παρουσιάζει, έχει και σαθρό θεωρητικό υπόβαθρο.

"Κατά νόμον υπεύθυνο" έχουν οι εφημερίδες, τα περιοδικά, τα κανάλια και γενικώς τα ΜΜΕ. Και καλώς έχουν, για λόγους που δεν είναι της παρούσης να αναλύσουμε. Το να επεκτείνεις όμως την υποχρέωση αυτή σε ιστολόγια, ιστοσελίδες και τα συναφή, είναι νομικώς έωλο, διότι εξισώνεις ανόμοια πράγματα και μάλιστα παραβλέποντας μια σειρά από συνταγματικές διατάξεις (τα λέγαμε αυτά την Πέμπτη).

Σε ένα προσωπικό ιστολόγιο, υπεύθυνος για το νόμο είναι εξ ορισμού ο κάτοχός του. Αν γράφει με ψευδώνυμο, δικαίωμά του, και δυστυχώς για σένα, κύριε Νομοθέτα μου, δεν μπορείς να του το καταργήσεις προκαταβολικά, επειδή ενδέχεται κάποια στιγμή να προβεί σε παράνομες ενέργειες. Αν προβεί, και αν οι ενέργειες είναι τέτοιας βαρύτητας που να δικαιολογούν την άρση του απορρήτου, τότε όρμα.

Κατά τα άλλα, μια τέτοια ρύθμιση δεν θα είναι τίποτε άλλο από μια χοντροκομμένη προσπάθεια να καταργηθεί το δικαίωμα στην ανωνυμία ή ψευδωνυμία, τόσο κατάφωρα αντισυνταγματική που θα καταπέσει την πρώτη φορά που θα κληθεί δικαστής να κρίνει επ' αυτής (και θα βγει μετά ο Υπουργός Δικαιοσύνης να σκούζει για "κράτος δικαστών").

Όσο για το ζήτημα αν η ανωνυμία ή ψευδωνυμία είναι θεμιτές πρακτικές ή όχι, που μπήκε στην κουβέντα τις τελευταίες μέρες, το θεωρώ από πολλές απόψεις ανούσιο. Είναι μια πρακτική νόμιμη: αυτό αρκεί, όλα τα υπόλοιπα είναι προσωπικές απόψεις που ο καθένας έχει μεν το δικαίωμα να υποστηρίζει, όχι όμως να θέλει ντε και καλά να επιβάλλει ως ορθές.

Θα έλεγα πάντως ότι η ψευδωνυμία, εφόσον κάποιος χρησιμοποιεί συνεπώς και συνεχώς το ίδιο ψευδώνυμο, καταλήγει να ισοδυναμεί σχεδόν με την επωνυμία: είτε χασοδίκης είτε Βρασίδας Τρεχαγυρευόπουλος, γι' αυτόν που διαβάζει το μπλογκ είναι ένα και το αυτό, παρεκτός και θέλει να μου κάνει μήνυση (οπότε ευχαρίστως να του δώσω ο ίδιος τα στοιχεία μου, αν βαριέται να ψάξει να τα βρει μόνος του μέσα από το Google -εύκολο είναι...). Επίσης, ότι θα πρέπει κάποτε να καταλήξουμε αν θεωρούμε πιο σημαντικό το τι λέει κάποιος ή το ποιος είναι αυτός ο κάποιος: εδώ, για παράδειγμα, έχει περισσότερη σημασία που τον δακρύβρεχτο φιλιππικό τον υπογράφει ο Μίκης, ή η ορθολογική απάντηση που του δίνει ο (ψευδώνυμος) doctor;

Σε μία και μόνη περίπτωση θεωρώ ότι η πρόβλεψη κατά νόμον υπευθύνου θα είχε νόημα: στην περίπτωση διαδικτυακών εφημερίδων ή περιοδικών, ανεξάρτητα αν έχουν τη μορφή blog ή site ή ό,τι άλλο, όπου πράγματι θα πρέπει να ισχύει το ίδιο καθεστώς με τα παραδοσιακά έντυπα. Ομοίως, σε μία μόνο περίπτωση θεωρώ ότι η ανωνυμία/ψευδωνυμία εγείρει ζητήματα δεοντολογίας: όταν τη χρησιμοποιούν επαγγελματίες δημοσιογράφοι σαν προκάλυμμα για να γράφουν αυτά που δεν τολμούν -ή δεν τους επιτρέπεται- να γράφουν στις εφημερίδες όπου εργάζονται. Ακόμα κι αυτό, όμως, θεωρώ ότι είναι ζήτημα επαγγελματικής ηθικής και δεοντολογίας, όχι νομιμότητας.


.