Πορτρέτο

Μπορεί να είναι μόνο ένα προσχέδιο. Μπορεί να μην κυκλοφορήσει ποτέ, να μην τo δούμε ποτέ σε μορφή αφίσας κολλημένης στον τοίχο, μπορεί να γίνουν αισθητικές ή άλλες παρεμβάσεις. Ωστόσο, από τη στιγμή που το προσχέδιο έστω αυτής της αφίσας δημοσιεύτηκε (εδώ, εδώ), είναι επιτακτική ανάγκη και χρέος μεγάλο να αναλάβει κάποιος το έργο της διάσωσής του σε αυτήν ακριβώς τη μορφή για τις επόμενες γενιές, μην τυχόν και περιπέσει στη λήθη αυτό το εξαίσιο δείγμα ύστερου πασοκικού νεορεαλισμού. Αισθάνομαι τεράστιο το βάρος να με συνθλίβει, παρόλα αυτά θα προσπαθήσω.

Λιτός και απέριττος σχεδιασμός, με λιγοστά όσο και εκλεκτά στοιχεία τα οποία κυριαρχούν και κατανέμονται αρμονικά στο χώρο, υπηρετώντας τόσο το αισθητικό ζητούμενο όσο και το μήνυμα καθεαυτό. Το λεκτικό μέρος του μηνύματος περιορίζεται σε πέντε μόνο λέξεις, τις απολύτως αναγκαίες, μοιρασμένες σε αράδες τρεις. Πρώτα πρώτα το ρητορικό ερώτημα: Γίνεται; Και αμέσως μετά η κατηγορηματική απάντηση, ΝΑΙ (με κεφαλαία, παραπέμπει στο σθένος της φωνής, όπως συμβατικά αποτυπώνεται στις διαδικτυακές συνομιλίες, αλλά και στο ίδιο σθένος όπως εκφράζεται στις ψηφοφορίες στη Βουλή, στη φράση "ΝΑΙ σε όλα") Γίνεται.

Εκ πρώτης όψεως ο αμύητος θεατής δυσκολεύεται να συλλάβει το μήνυμα αυτής της, λακωνικής θα λέγαμε, ερωταπόκρισης. Τι είναι αυτό που ΝΑΙ, γίνεται, τόσο αποφασιστικά; Αν μάλιστα επικεντρωθεί στο ερώτημα, σε συνδυασμό με το υπερκείμενο πορτρέτο του Μεγάλου Αρχηγού, ενδεχομένως η σκέψη του να ξεστρατίσει σε λάθος μονοπάτια και εσφαλμένες ερμηνείες, λόγου χάριν "Γίνεται να είναι αυτός ο άνθρωπος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ;", "Γίνεται να είναι καθηγητής πανεπιστημίου μ' αυτή τη φάτσα;", "Γίνεται να εμπιστευτείς τέτοια μούτρα;", και άλλα παρεμφερή. Τη λύση στο γρίφο δίνει η ακροτελεύτια αράδα του κειμένου, το συνθηματικό "Αυτοδύναμη Ελλάδα". Εδώ επιλέγεται η γραφή με πλαγιαστά στοιχεία, βαρβαριστί italics, η οποία προσδίδει την απαιτούμενη έμφαση και θεραπεύει τρόπον τινά το μικρότερο μέγεθος των χαρακτήρων της αράδας. Η φράση "αυτοδύναμη Ελλάδα" εκ πρώτης όψεως δεν σημαίνει τίποτα και θα μπορούσε ίσως να κατηγορηθεί ως επίδειξη βερμπαλισμού, σε μια δεύτερη θεώρηση όμως αναγνωρίζει κανείς ένα ευφυές λεκτικό παιχνίδι που συνταιριάζει τα προτάγματα του Εκζυγχρονιζμού και της Ισχυρής Ελλάδας, της Ελλάδας που πατάει στα πόδια της, βασίζεται και πάλι στις δικές της δυνάμεις και προχωρά θαρρετά προς το ευρωπαϊκό και ανταγωνιστικό της Μέλλον, με το αίτημα για μια αυτοδύναμη κοινοβουλευτική πλειοψηφία του κόμματος.

Ποιανού κόμματος; Η ευφυΐα του καλλιτέχνη έχει οδηγήσει το σήμα του ΠΑΣΟΚ σε μια διακριτική θέση, στην κάτω αριστερή γωνία του έργου, όπου ο ήλιος ο πράσινος, ο ήλιος που ανατέλλει μας οδηγεί στη συναίσθηση του τιτάνιου έργου που καλείται να φέρει σε πέρας το ανανεωμένο ΠΑΣΟΚ στο πλαίσιο της Μεγάλης Εθνικής Προσπάθειας του Μεγάλου Αρχηγού για την Αυτοδύναμη Ελλάδα: ένα έργο που σηματοδοτείται από την παρουσία του Ανδρέα Λοβέρδου σε ρόλο μαντρόσκυλου, και του διδύμου Άννας Διαμαντοπούλου-Γιάννη Ραγκούση σε ρόλους οργανικών διαννοουμένων που ξημεροβραδιάζονται στα ιντερνέτς λανσάροντας πλατιφόρμες γόνιμου πολιτικού προβληματισμού, με τον Μίμη Ανδρουλάκη στο ρόλο του εκλαϊκευτή των θέσεων του Μεγάλου Αρχηγού για το πόπολο.

Όλα αυτά τα στοιχεία, μαζί με τις επιμέρους γραφιστικές παρεμβάσεις (όπως το πράσινο χρώμα της γραμματοσειράς στις λέξεις ΝΑΙ και Αυτοδύναμη, που δημιουργεί ένα νοητό ορθογώνιο τρίγωνο στο παραδοσιακό χρώμα του Κόμματος), όλα αυτά τα στοιχεία λοιπόν μας οδηγούν αναπόδραστα στο κεντρικό θέμα του έργου, που δεν είναι άλλο από το πορτρέτο του Μεγάλου Αρχηγού. Το πρόσωπο του οποίου στρέφεται αποφασιστικά προς τον ψηφοφόρο και τον κοιτάζει με ειλικρίνεια στα μάτια με βλέμμα στοχαστικό, ενώ το σώμα στρέφεται ελαφρά σε θέση τρουακάρ, κατά τρόπον ώστε να αναδεικνύει καλύτερα το στιβαρό, αρχηγικό προφίλ του. Το δεξί χέρι υποστηρίζει το πρόσωπο στην κλασική και καταξιωμένη θέση "κατω-από-το-πηγούνι", που προσδίδει έναν αέρα σοβαρότητας και συναίσθησης της ιστορικότητας των στιγμών και της ευθύνης, παραπέμποντας αμυδρά στον "Σκεπτόμενο" του Ροντέν, ενώ το αριστερό αιωρείται σε δεύτερο πλάνο, σε μια χειρονομία που καθησυχάζει, ένα χέρι παρηγορητικό και φιλεύσπλαχνο για τον ευλόγως αγχωμένο μπροστά στη ζοφερή πραγματικότητα θεατή.

Το ουδέτερο χρώμα του φόντου οριοθετείται από την παρουσία της ελληνικής σημαίας, περίτεχνα διπλωμένης έτσι ώστε να αναδεικνύεται ο σταυρός, που παραπέμπει στα ελληνοχριστιανικά ιδεώδη και τις ηθικές αξίες από τις οποίες εμφορείται ο Μεγάλος Αρχηγός, η δε χωροθέτηση των στοιχείων υπηρετεί ένα διπλό μήνυμα προστασίας: από τη μία είναι το Έθνος και ο Θεός που προστατεύουν και εμπνέουν τον Ηγέτη, από την άλλη είναι ο Ηγέτης που υπόσχεται να ανταποδώσει την προστασία ορθώνοντας το ανάστημά του μπροστά από τους εχθρούς που τα επιβουλεύονται, σε μια ακατάλυτη σχέση αλληλεξάρτησης.

Με το έργο αυτό το κίνημα επιστρέφει επιτέλους στις ιστορικές του απαρχές, στις ρίζες του, στην κληρονομιά που άφησε ο ιδρυτής του, αλλά με μια πινελιά σύγχονου (α)πολιτικού λόγου: τα εύπεπτα συνθήματα του Μπαράκ Ομπάμα συναντούν την χαραγμένη στο λαϊκό υποσυνείδητο εικόνα του Αντρέα, με τα χέρια υψωμένα να χαιρετά τον Λαό από το μπαλκόνι, προσαρμοσμένη όμως στην προσωπικότητα του νέου Μεγάλου Αρχηγού και στις ανάγκες των καιρών μας. Το έργο αυτό ενώνει τη δοξασμένη πασοκική δεκαετία του '80 με τη Νέα Εποχή του Μνημονίου και του PSI, ξεπερνώντας οριστικά την περίοδο του αφηρημένου καλλιτεχνικού πασοκισμού, τη στιγματισμένη από γεφύρια, ανεμογεννήτριες και εικόνες αποφοίτων της Παντείου με το πουλοβεράκι ανάριχτο στους ώμους.

Για τον ιστορικό της τέχνης του μέλλοντος, προτείνεται ως τίτλος αναφοράς το: "Le PASOK c' est moi".

.